---

नेपालको राजधानी काठमाडौं र हिमालयको दक्षिणतर्फलाई केन्द्रीत गरी शक्तिशाली भूकम्प निकट भविष्यमै जाने विज्ञहरुले चेतावनी दिएका छन् । गत बर्षको भूकम्पपछि नियमितरुपमा गरिएको अध्ययनबाट ८ रेक्टर स्केलभन्दा माथिको भूकम्प जान सक्ने प्रबल सम्भावना छ । यस्तै भूकम्प आयो भने यो गत बर्षको भन्दा शक्तिशाली र वियोगपूर्ण हुन सक्ने छ । अनुसन्धान टोलीका स्टेभ वेस्नोस्कीका अनुशार उनीहरुले २ हजार वर्षदेखिको काठमाडौं क्षेत्रमा गएको भूकम्पनको अनुसन्धान गरेका हुन् । सेन्टर फर नियोटेक्टोनीक स्टडीका प्रोफेसरले बितेको २० वर्षदेखिको अनुसन्धानमा नयाँ खतरनाक भूकम्पको संकेतहरु पाइएको हो । अमेरिकाको नेभेडा विश्वविद्यालयका अनुसन्धानकर्मीहरुले अन्तर्राष्ट्रिय अनुसन्धाताहरुसँगको सहकार्यमा गरेको अध्ययनपछि यस्तो निष्कर्ष निकालेका हुन् । उनीहरुले गतवर्षदेखि नै दुई प्लेट ठोक्किने रेखा क्षेत्रमा पाइएको नमुनाको धेरै पटक विश्लेषण गरेका थिए । यो अनुसन्धानको प्रतिवेदन हालै अर्थ एन्ड प्लानेटरी साइन्स लेटर्समा प्रकाशित भएपछि विषयले सनसनी मच्चाएको छ । अध्ययन टोलीमा नेपाली पनि सहभागी छन् । स्टेभेन जी वेस्नस्की, दीपक चौलागाई, एलिना कार्की, दीपेन्द्र गौतम, एशुहिरो कुमाहारा, इयान के पिर्यसलगायतको अनुसन्धान टोलीको निष्कर्षलाई अन्तराष्ट्रिय संचार माध्यमले खाश महत्व दिएका छन् । अनुशन्धानकर्मीहरुले बागमती नदी क्षेत्रमा माटो, ढुंगा तथा भूगोलको संरचना एवं रेडियो कार्बन सम्बन्धबारे गहन अध्ययन गरेका थिए । सो क्षेत्रको भूगर्भमा भिरालो किनार बनेको पाइएको छ । काठमाडौंदेखि २ सय किलोमिटर दक्षिण पश्चिमी क्षेत्रमा सन १२२१ देखि १२६२ बीचमा कम्तिमा पाँच मिटर गहिरो खाल्डो निर्माण गरेको बैज्ञानिकहरुको ठहर छ । त्यस्तै गरी सन १०३१ देखि १३२१ सम्मको बीचमा बागमती क्षेत्रमा पनि कम्तिमा १० मिटरको गहिरो खाल्डो भेटिएको छ । त्यस्तो भू–बनोट त्यो बेलाको भूकम्पले नै निर्माण गरेको उनीहरुको दाबी छ । नेसनल साइन्स फाउन्डेसनको लगानीमा गरिएको अनुसन्धानमा भूकम्पका लागि चाहिने उर्जा त्रिवेणी क्षेत्रमा जम्मा भएर बसेको छ । त्यो उर्जाले फेरि पनि गोर्खा भूकम्पभन्दा पनि विनाशकारी भूकम्प जाने सम्भावनालाई जीवन्त राखेको छ । त्रिवेणी र बागमतीको भूगर्भमा रहेको अवस्थाले यस क्षेत्रमा फेरि पनि भयानक भूकम्प जान सक्ने छ । जसले सबैभन्दा बढी प्रभाव काठमाडौंमै पार्ने छ । किनभने यो काठमाडौंबाट नजिक पनि हुने छ । र भूकम्प गइ हाल्यो भने काठमाडौंले बढी नै कम्पन झेल्नु पर्ने हुन सक्छ । ७२ साल वैशाख १२ गते गएको विनाशकारी भूकम्पले नेपालमा करिब ९ हजार मानिसको ज्यान लियो । करिब ६ लाख भौतिक संरचना नष्ट गरेको थियो । त्यो भूकम्पले पुर्याएको क्षतिको पुनःनिर्माण अझै हुन सकेको छैन । गोर्खा भूकम्प र त्यसपछि गएका झन्डै ४ सय वटा पराकम्पनले धेरै नेपालीहरुमा आतंक सिर्जना गरेको थियो । पराकम्पन यदाकदा आइ नै रहेको छ । भूकम्प कहिले जान्छ भन्न सकिदैँन । यो चेतावनीपछि थप सर्तकता अपनाउनुपर्ने देखिएको छ ।

काठमाडौं नेभेडा विश्वविद्यालय भूकम्प शक्तिशाली भूकम्प