कृष्ण धराबासीको कथामा झोलाभित्रको पाण्डुलिपिले सतिप्रथाको कहालीलाग्दो इतिहास कहन्छ । झोला कथा पढेपछि नरुने सायदै कोही होला । त्यस्तै झोला छः रुचीदेवी मोचीको । उनको झोला अस्पतालको कागजपत्रले भरिएको छ । [caption id="attachment_499" align="alignnone" width="686"] बिरामी हुनु भन्दा अगाडि संजय[/caption] उनी सिराहको चन्द्रउदय गाविस गोलबजारबाट नाइटबसमा काठमाडौं आइपुगेकी थिइन । राति पानी प¥यो । बस चुंहिने रहेछ । कागजपत्र भिजे । बैदेशिक रोजगार प्रर्बद्धन बोर्डको अगाडि उनले आफ्ना कागजपत्र विस्कुनझैं सुकाइरहेकी थिइन् । एकोहोरो टोलाइरहेकी उनी घरघरी ‘मेरा बेटा संजय’ भन्दै सुक्कसुक्क गर्थीन ।   रुचीदेबीको सानो परिवार छ । बुढाबुढी, छोरो र छोरी ।जेठो सन्तान संजयले २० काट्दा नकाट्दै परिवारको जिम्मेवारी कांधमा लिने छांट देखाइसकेका थिए । बुढेसकालको सहारा संजयको व्यवहारिकपन देखेर रुचीदेबी फुरुङ्ग थिइन् । घरमा आर्थिक समस्या थियो । संजयले वैदेशिक रोजगारमा जाने र पैसा कमाउने जुक्ति निकाले । ऋण काढ्न निस्किए रुचीदेबी दम्पत्ति । संजय कतार हानिए । कतार पुगेका संजयले काम पाएको खबर पठाए । कहिलेकाहीं फोनफान भइरहन्थ्यो । छोरोसंगको कुराकानीको आधारमा रुचीदेबीले ऋण तिर्ने र पैसा बचत गर्ने समयतालिका तयार गरिसकेकी थिइन् । रुचीदेबीको तालिकामा हिड्न समय मन्जुर भएन । ऋण तिरेर सक्ने भनिएको समय नसकिदै ऋणैऋणको बोझ उनको थाप्लामा आइलाग्ने गरी घटनाक्रम विकसित भयो । सांझ आठ बजे संजयले बुबाआमासंग सन्चोबिसन्चो सोधपुछ गरेका थिए । आफ्नो हालखबर सुनाए । फोन गरेको १० मिनेट बित्न नपाउंदै उनी अचानक विरामी परेछन् । संजयका साथी र कम्पनीका मानिसहरुले संजयलाई कतार स्थित हमाद जनरल हस्पिटल पु¥याएछन् । [caption id="attachment_500" align="alignnone" width="359"] बिरामी अबस्थामा संजय[/caption] संजयको हात गोडाको छाला निस्किने र छाला डढे जस्तै कालो हुने क्रम वढ्दै गयो । उनका हातगोडाले काम गर्न छाड्यो । उनी जिउँदो लास जस्तै भए । कतारका डाक्टरहरुले चेकजाँच गर्दा कुनै रोग पत्ता लगाउन सकेनन् । रोग झनै बल्झिदै गयो । करिव अढाइ महिनाको उपचार र परिक्षणबाट डाक्टरहरुले संजयका हातगोडा काट्नु पर्ने निष्कर्ष निकाले । सध्य छोरालाई विदाइ गरेकी रुचीदेवीलाई यो असह्य थियो । छाँगाबाट खसे जस्तै भएकी रुचीदेबीले कुनैपनि हालतमा हातखुट्टा काट्न नदिने अड्डी लिइन् । आमाको मन । जत्तिनै खर्च लागेपनि संजयलाई नेपाल ल्याउने र उपचार गर्ने अठोट गरिन् । संजयलाई त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय बिमानस्थलबाट सोझै थापाथलिस्थित नर्भिक अस्पताल पु¥याइयो । उनको फोक्सोमा समस्या भएको हुनसक्ने भन्दै फोक्सोको शल्यक्रिया गरियो । तर, समस्या पत्ता लागेन । १७ दिनसम्म संजयको शरीर फगत प्रयोगशाला बन्यो । अस्पतालले रोगपनि पत्ता लगाउन नसक्ने, निको पार्नपनि नसक्ने भएपछि रुचीदेबीले संजयलाई सिरहा लिएर गइन । छोरा विदेश जादाको ऋण छंदै थियो, कतार र नेपालमा उपचार गर्दाको ऋण थपियो । ऋणमाथि ऋण, सांवामाथि ब्याज थपिने क्रम जारी नै छ । संजय नेपाल आएको पनि महिना दिन भइसकेको छ । अहिलेसम्म उनी आफैं खाना खान सक्दैन् । दिशा पिसावका लागि अर्कैको सहारा चाहिन्छ । आंशुको आहलमा डुबेकी रुचीदेबीको मुहारमा केही उज्यालो देखियो, ‘म¥यो भनेको छोरो बल्लबल्ल बाँचेर आयो । स्याहार गर्न त पाइयो ।’ रुचीदेवीले सन्तोषको लामो सास तानिन् । चिकित्सकहरुले संजयको भारतमा उपचार हुन सक्ने सुझाएका छन् । उनी हरहालतमा संजयको उपचार गराइछाड्ने सोचमा छिन् । जीबनको सहारा छोरो दिनउमेरमै बिस्तारामा मुढो झैं लडेको कुन आमाको आंखाले देख्न सक्छ र ? [caption id="attachment_501" align="alignnone" width="391"] बिरामी संजयको शरीर[/caption] गाऊंमा कसैले उनलाई सुनायो, ‘बैदेशिक रोजगार प्रर्बद्धन बोर्डमा उपचारका लागि सहयोग र क्षतिपूर्ती पाइन्छ ।’ त्यहीं आशामा उनी काठमाडौं हानिएकी रहिछन् । पहिलो दिन संजयको फोटो र म्यानपावर कम्पनीसंगको सम्झौता नभएर काम रोकियो । दोस्रो दिन फाइल पेस भयो । उनको फाइलमाथि कहिले निर्णय हुन्छ एकीन छैन । अन्यौलमा परेकी रुचीदेबी भन्छिन्,‘ पांच लाख उपचारमै लाग्यो, यहां कति पाइन्छ कुन्नी ?’ त्यतिन्जेलमा उनका कागजपत्र केही ओभाइसकेका थिए । संजयको अस्पतालका रिपोर्ट र विदेश जांदाआउंदाका कागजपत्र मिलाएर झोलामा राखिन् । मृत्यु भएमा तीन लाख र चोटपटक लागेमा वा अंगभंग भएमा प्रकृति हेरी तीन लाखसम्म पाउने नियम छ । तर, नियमका पनि अनेक व्याख्या र उपनियम छन् । कर्मचारीको नियत झन् निर्णायक हुने गर्छ । नियतीले रुचीदेबीका रुची छिनेको छ । व्यक्तिगत रुची ओइलाएपनि रुचीदेबीसंग छोराको उपचार गर्ने अठोट छ । [caption id="attachment_498" align="alignnone" width="355"] बिरामी संजयका खुटा[/caption] तपाई नेपाल आजमार्फत सहयोग गर्न सक्नुहुन्छ । तपाईले गरेको सहयोग तपाईको ईच्छा भएमा समाचार बन्नेछ ।

नेपाल आजको नम्बरः 014482951 इमेलः [email protected]