नेपाली कांग्रेसका रामशरण महतसंग ग्रिनकार्ड रहेको कुरा उनकै पार्टीका नेता, पूर्व सामान्यप्रशासन मन्त्री र अमेरिकामा बसेर फर्किएका ग्रिनकार्ड होल्डर अभिनेताले स्पष्ट गरिसकेका छन् । ६ पटक मन्त्री भइसकेका र राज्यको ढुकुटीको सांचो पटकपटक बुझिसकेका महतले ग्रिनकार्ड किन छोड्दैनन् ? धेरैलाई कतुहलता लाग्ने गरेको छ । यो कतुहलता मेटाउनका लागि ग्रिनकार्डसम्बद्ध केही पक्षहरु नियाल्न जरुरी छ । महतको पृष्ठभूमीको अध्ययनपनि जरुरी छ । को हुन् महत ? उमेरले ६५ का भए रामशरण महत । बहुदल सायद यिनलाई जति अरु कसैलाई फापेको छैन । २०३६ सालदेखि २०४६ सम्म यिनी संयुक्त राष्ट्रसंघ अन्र्तगतको युनडिपीमा काम गरे । बहुदलका लागि सबैभन्दा भीषण संर्घष हुंदा यिनी डलरमा तलब बुझ्थे । २०४२÷०४३ मा उनले अमेरिकन सरकारबाट छात्रवृत्तिपनि पाए । स्रोतका अनुसार सोही आसपासमा उनले ग्रिनकार्ड लिएका हुन् । ०४६ सालमा बहुदलीय व्यवश्थाको स्थापना भएपछि उनलाई कांग्रेस पृष्ठभूमीका कारण नेपाल बोलाइयो । योजना आयोगको उपाध्यक्ष बनाइयो । त्यसपछि राजनीतिमा सक्रिय भए । कांग्रेस सरकारमा जांदा उनले मालदार मन्त्रालए पाउंदै गए । किन छाड्दैनन् महतलगायतका नेताहरु ग्रिनकार्ड

ग्रिनकार्ड प्राप्त व्यक्तिको योगदान र योग्यता हेरेर अमेरिकाले विशेष भत्ता दिने गर्दछ । उसले सामाजिक सुरक्षावापत राम्रै ट्याक्स काटेको हुन्छ । करको रेकर्ड व्यवस्थित हिसावले राखिएको हुन्छ । व्यक्तिले तिरेको करको रेटिङ ४० पुगेपछि उसले सरकारबाट उल्टो भत्ता लिन पाउंछ । ६० बर्ष पुगेपछि नियमितरुपमा भत्ता आउन थाल्दछ । यस्तो भत्ता मासिक २ लाखदेखि ४÷५ लाखसम्म हुने बताइन्छ । यो भत्ता लिनका लागि अमेरिकामै बस्नुपर्छ भन्ने छैन । ग्रिनकार्ड र उसको योगदान हेरेर ६ महिनादेखि २ बर्षमा एकपटक अमेरिका पुग्दा हुन्छ । अमेरिकाको नागरिकता लिइसकेको व्यक्तिले अमेरिका बर्षौ नगएपनि यो भत्ता आफु बसेकै ठांऊमा बैंकमार्फत दिने गरिन्छ । यो हिशावले हेर्दा महतलाई ग्रिनकार्डवापत महिनाको कम्तिमा दुई लाख रुपैयां अमेरिकाले दिने गर्दछ ।

सामान्य प्रशासन मन्त्री रहिसकेका एमाले नेता लालबाबु पण्डितका अनुसार कांग्रेस नेतात्रय रामशरण महत, मिनेन्द्र रिजाल र एनपी साउद तथा राप्रपाका नेता सुनिलबहादुर थापासंग ग्रिनकार्ड छ । यि तीनै जना दुःख नगरिकन राजनीतिमा उदाएका पात्र हुन् । नेपालमा राजनीतिपनि भइरहेको छ । ग्रिनकार्डबापत पैसापनि आउने यता राज्य संयन्त्रमा हावीपनि हुन पाइने भएपछि किन छाड्ने ग्रिनकार्ड ?

महतको काइदा

सुशील कोइराला प्रधानमन्त्री हुंदा अर्थमन्त्री थिए महत । उनले पश्चिम नेपालमा करेसावारी शिक्षाका लागि विदेशीसंग दान लिने सम्झौता गर्ने प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्मा लगे । केही मन्त्रीहरु रिषले आगो भए । करेसाबारीका लागि समेत विदेशीबाटै दान लिनुपर्ने ? नेपालको इज्ज्यत छैन ? भन्ने प्रश्न चर्को उठ्यो । सुशील कोइरालाले महतको प्रस्ताव इन्कार गरिदिए । महतले आफुले दातृनिकायलाई वचन दिइसकेको र आफ्नो प्रतिष्ठा जोगाउनका लागि भएपनि प्रस्ताव पारित गर्न कोइरालासंग अनुनय बिनय गरे । आइन्दा यस्ता सहमति नगर्ने सर्तमा मन्त्रिपरिषद्ले करेसावारी शिक्षाका लागि सहयोग लिने प्रस्ताव स्विकृत ग¥यो । महतमाथि नेपाल आफैंले केही गर्न सक्दैन भन्ने सन्देश विश्वभर फैलाएको आरोप छ । बेलायती पत्रिकाले उनलाई विश्वकै उत्कृष्ट अर्थमन्त्रीका रुपमा पुरस्कृत गर्दा नेपालमा उनको पुरस्कार हासोको विषय बनेको थियो । उनी आफुलाई केन्द्रमा राख्ने पात्रका रुपमा परिचित छन् । कांग्रेस नेतृ सुजता कोइरालाले उनी विदेशीको दलाल भएको र जन्मकैदको लायक भएको भनि सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिएकी छन् ।

ग्रिनकार्ड लिनै नहुने होइन । सर्वसाधरण र सामान्य जीबन व्यतित गरेका हरुका लागि ग्रिनकार्डले कैयौं अवसरपनि प्रदान गरेको छ । तर, नेपालको कानून, संविधान र नैतिकदृष्टिले ग्रिनकार्ड लिएको व्यक्तिले राज्य संचालनको जिम्मेवारी लिन हुंदैन, पाइदैन । महतलगायतका नेताहरुले ग्रिनकार्डपनि लिने र राज्यसत्तापनि नछोड्ने प्रवृत्ति देखाएकै कारण उनीहरुको आलोचना भएको । लालबाबु पण्डित, सुजता कोइरालादेखि अभिनेता सरोज खनालसम्मले महतसंग ग्रिनकार्ड रहेको प्रष्टाइसकेका छन् ।

सामान्य प्रशासन मन्त्री रहदा लालबाबु पण्डितले ग्रिनकार्ड, पिआरका विषयमा अनेकथरी अनुभव गरे । नवराज भण्डारी सहसचिव थिए । उनको बढुवा रोकिने भयो । लालबाबुले सोधे,‘तपाईसंग ग्रिनकार्ड छ भन्ने रिपोर्ट छ । बढुवा हुनसक्दैन ।’ भण्डारीले टाउको छोएर कसम खाए,‘बाहुनको छोरो हुं धरोधर्म छैन । श्रीमतीसंग भएको सत्य हो ।’ उनी सचिव भए । ऐन पारित भएपछि उनी कुलेलाम ठोके । एउटा गोप्य खाम बुझाएर हिडेका उनी सो खाम मुख्यसचिवकोमा पुग्दा नपुग्दै अमेरिका पुगिसकेका थिए ।

पूर्वमन्त्री गोविन्दराज जोशीका छोराले पण्डितको निवासमा पुगेर ग्रिनकार्ड त्यागेको प्रमाण देखाए । उनी सरकारी सेवामा थिएनन् । अमेरिकामा बस्दै आएका जोशी नेपालको सेवा गर्ने भन्दै फर्किए ।  कर्मचारी र सरकारी जागिरेको हकमा ग्रिनकार्ड र विदेशको स्थायि बसोबासको प्रमाणपत्र बर्जित भइसकेको छ । तर, राजनीतिज्ञको हकमा स्पष्ट कानून बनिसकेको छैन । नयां संविधानले चुनावी प्रावधान र नियुक्तिका सन्दर्भमा बन्देज लगाएको छ । संक्रमणकाल लम्बिने अवश्थामा सो प्रावधान कार्यान्वयन हुन समय लाग्नेछ । यस्तो अवश्था महत, रिजाल, थापा र साउदलगायतका नेताहरुको ग्रिनकार्ड र पिआर छानबिन गर्नुपर्ने आवाज उठ्न थालेको छ । यिनको छानबिन भएसंगै लहरो तान्दा पहरो भत्कने निश्चित छ ।

किन मौन छन् महतलगायतका नेता ?

एक अन्र्तवार्तामा अभिनेता सरोज खनालले रामशरण महतसंगै प्रकाशचन्द्र लोहनीसंग ग्रिनकार्ड रहेको ठोकुवा गरे । भोलिपल्टै लोहनीले कडा शैलीमा खनालको अभिव्यक्तिको खण्डन गरे । लालबाबु पण्डितपनि लोहनीसंग ग्रिनकार्ड रहेको सन्दर्भमा आफुलाई कुनै जानकारी नरहेको बताउंछन् । सायद उनीसंग छैन । त्यसैले कडा प्रतिवाद गर्न सके ।

कांग्रेस नेतात्रय महत, रिजाल, साउद र राप्रपा नेता थापासंग ग्रिनकार्ड रहेको उनीहरुकै व्यवहारले पुष्ट गर्छ । पहिलो उनीहरुले निजामति संशोधन ऐनको विरोधमा न्वारनदेखिको बल लगाए । दोस्रो उनीहरुसंग ग्रिनकार्ड रहेको भनि विभिन्न कोणबाट प्रश्न उठाइदापनि उनीहरुले छैन भन्न सकिरहेका छैनन् ।

सबैभन्दा बढी प्रश्न महतमाथि उठेको छ । उनलाई उनकै पार्टीकी नेतृ कोइरालाले दलालको संज्ञा दिएकी छन् । उनले ज्वांइ भन्ने गरेका पण्डितले क्यामरामै उनीसंग ग्रिनकार्ड रहेको बताइसकेका छन् । अभिनेता खनालले आफुसंग जस्तै ग्रिनकार्ड महतसंग रहेको जनाइसकेका छन् । तरपनि महत मौन छन् । उनीसंग प्रतिक्रिया लिने नेपालआजको प्रयास विफल रह्यो ।

 

Green Card