काठमाडौं । दरबार हत्याकाण्डको १७ वर्ष पूरा भइसकेको छ । हत्याकाण्डमा राजा हुन सक्ने सम्भावना भएका  र नभएका १० भन्दा बढी शाही सदस्यको हत्या भएको थियो । अधिराजकुमार ज्ञानेन्द्र शाहको परिवारबाहेक सबैजसो मारिएका थिए त्यो घटनामा । धीरेन्द्रकी पत्नी प्रेक्षाको पनि दरबार हत्याकाण्डको ३ महिनापछि रारातालमा हेलिकोप्टर दुर्घटनामा मृत्यु भएको थियो । त्यो घटनालाई पनि रहस्यमय मानिँदै आएको छ । 

सरकारी दस्तावेजले युवराज दीपेन्द्रले गोली चलाएर १५ मिनेटमा सबैको हत्या गरिदिएको बताउँछ । त्यसपछि युवराज दीपेन्द्र स्वंयले भने आफँैले आफ्नो कञ्चटमा गोली प्रहार गरिएको छानबिन समितिको प्रतिवेदनले औंल्याएको थियो । 

त्यो घटना हुँदा मृतक शाही परिवारको शव परीक्षण डा. उपेन्द्र देवकोटाले गरेका थिए । यसकारण देवकोटालाई दरबार हत्याकाण्डबारे धेरै राज थाहा छ भन्ने अनुमान पनि हुने गर्छ । डा. देवकोटा अहिले आफैँ क्यान्सरसँग जुधिरहेका छन् । उनले ‘सायद अब बिरामीको उपचारमा फर्किन्न होला’ भनेका छन् । अर्थात् देवकोटाको स्वास्थ्यस्थिति गम्भीर अवस्थामा छ । 
जीवनको यस्तो चुनौतीपूर्ण अवस्थामा रहेको बेला पनि डा. देवकोटाले आफ्नो जीवन र यथार्थबारे देश सञ्चार डट कमका वरिष्ठ पत्रकार युवराज घिमिरेसँग केही विषयहरू खुलासा गरेका छन् । 

दरबार हत्याकाण्ड भइसकेपछि तत्कालीन सभामुख तारानाथ रानाभाट, प्रधानन्यायाधीश केशवप्रसाद उपाध्याय सम्मिलित दुई सदस्यीय छानबिन आयोग थियो । त्यसमा प्रतिपक्षी दलका नेता माधवकुमार नेपालले भने समितिमा बस्न अस्वीकार गरेका थिए । 

त्यो छानबिन आयोगका सदस्यले डा. देवकोटालाई पनि विभिन्न प्रश्न गरेछन् । प्रश्न सकिएपछि डा. देवकोटा आफँैले एक प्रश्न सोधिदिन आग्रह गरेछन् । उनको आग्रह रहेछ ‘दीपेन्द्रको गोली कहाँबाट पसेर कहाँबाट निस्किएको थियो?’ 

यो प्रश्न कसरी सोधियो र यसको अन्तर्वस्तुबारे देश सञ्चारले प्रकाशित गरेको सामग्रीको सानो अंश यस्तो छ ः 

‘त्यसपछि उहाँहरूले पूरक प्रश्नको रूपमा सोध्नुभो । मैले स्पष्ट जवाफ दिएँ, दीपेन्द्रको गोली देब्रे कञ्चटबाट पसेर दाहिने कञ्चटबाट निक्लिएको थियो । त्यसमा कुनै शंका छैन । कसले हिर्कायो गोली भन्ने कुरो त डाक्टरले भन्ने कुरो हैन् । आफैँले हानेको पनि हुनसक्छ, यदि उनले देब्रेहात चलाउन सक्थे भने ।

हैन भने अरूले हानेको हुनुप¥यो । तर, दाहिने हात मात्र चलाउने मान्छेले देब्रेहातबाट हान्न सक्दैन । त्यस्तो अवस्थामा बुलेटको डिरेक्सन नै फरक हुन्छ । जुन ट्र्याजेक्टरी भएर त्यो बुलेट गाको छ, त्यो सोझै एउटा कान माथिबाट गएर अर्को काननेरबाट निक्लिएको छ ।

त्यसपछि महत्वपूर्ण कुराको उत्तर भएजस्तो लाग्यो सायद उहाँहरूलाई । पछि उहाँले मलाई जिस्क्याउनु पनि भो, तपाईं त कानुनको मान्छे हुनुहुँदो रहेछ भनेर ।’ 

अर्थात् अहिलेसम्म नेपाली जनतालाई के भनेर झुक्याइएको थियो भने ‘दीपेन्द्र आफँैले आफँैलाई गोली हानेका थिए ।’ मूलतः दीपेन्द्र देब्रे हाते थिएनन् । उनी दाहिने हात नै चलाउँथे । दाहिने हात चलाउनेले देब्रे हातबाट कसरी गोली हान्छ ? 

त्यति मात्रै होइन, गोलीले सीधा वारपार गरेपछि पनि कोही मानिस जीवित होला ? वास्तवमा उनी जीवित भएको भनेर राजा नै घोषणा गरिएको थियो । 

डा. देवकोटाको वर्णन पढ्दा त्यो बेलाको छानबिन आयोगका सदस्यहरू अत्यन्त लठैत रहेको आभाष पनि हुन्छ । किनभने सबै नेपालीलाई छोएको त्यति धेरै संवेदनशील विषयमा छानबिन गर्नेहरूको मुड ‘मजाकिया’ देखिन्छ । 

राजा वीरेन्द्रको वंश नाश भएको र नेपालीहरू धेरै दुःखी भएको बेला छानबिन आयोगका सदस्यहरूको शैली भने ‘जिस्किने’ जस्तो देखिन्छ । 

देब्रे कञ्चटबाट पसेको गोली दाहिनेबाट सीधा लाइनबाट निस्केको देवकोटाले भनेका छन् । त्यतिमात्रै होइन देब्रे कानमाथिबाट गएको गोली दाहिने कानमाथिबाट निस्केको थियो । अर्थात् असाध्यै मिलाएर दीपेन्द्रको कञ्चटमा गोली हानियो । पछि विषयलाई अनर्गल प्रचार गर्ने गरी दस्तावेज बनाइयो र भनियो, ‘युवराज दीपेन्द्रले सबैलाई गोली हाने । अनि आफँैले आफूलाई पनि गोली प्रहार गरे ।’