कोभिड-19 नियन्त्रणबारे चीनको दावीहरु किन गलत छन ?
एजेन्सी – चीनले हाल कोभिड–१९ सम्बन्धी कुनै नयाँ घटनाहरु बाहिर ल्याउन चाहेको छैन । तर बीबीसीका रोबिन ब्रान्टले लेखे जस्तै यी तथ्यांकहरूबारे भरोसा गर्न सकिदैनन ।
चीनका अधिकारीहरुले हरेक दिन विहान ३ बजे संसारलाई कोभिड–१९ को अकडालाई देखाउन एकै ठाउमा नियन्त्र गरी राख्दै आएको छ । चीनले ७ अप्रिल सम्म ८१ हजार ७ ४० संक्रमित र ३ हजार ३ सय ३१ को मृत्यु भएको घटना बाहिर ल्याएको छ ।
भाईरस फैलिरहेको देशले चीनलाई संकट समाधान गरेको देखेर प्रशंसा समेत गरेको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनका महानिर्देशक डा. टेड्रोस एडहोम घेब्यियसले चीन तिब्र गतिमा भाइसलाई पतालगाई पारदर्शिता गरेको प्रति धन्यवादद समेत दियो ।
तर डब्ल्यूएचओका ती न्यानो शब्दहरूको बाबजुद पनि, आधिकारिकहरु प्रस्तुत गरिरहेको तथ्यांक प्रति शंका रहेको छ ।
गत हप्ता ब्रिटिश सरकारका वरिष्ठ मन्त्री माइकल गोवेले बीबीसी संग कुरा गर्दै भने कि चीनबाट प्रतुत भईरहेको तथ्यांक स्पष्ट छैन यो तथ्यांक माथि शंका गर्न सकिन्छ ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले पनि गत हप्ता भनेका थिए कि चीनमा संक्रमन र मृत्युको सख्या केही कम देखिन्छ । केहि समयको लागि अमेरिकी सांसदहरूले चीनमा कोभिड –१९ प्रकोपको संख्यामा कमी भएको आरोप लगाए ।
विश्वमा कोरोनाको घटनाहरु बढदै गर्दा अमेरिकाले चिनियाँ मुद्दाहरू र मृत्युको घटनाहरूलाई टाढा लगिदै गईरहेको छ ।
तर चीन कोरोना संक्रमण र मृत्युको तथ्यांक सार्बजानिक गर्नु प्रति पुर्ण इमान्दार देखिएको छैन ।
यो अविश्वास आंशिक रूपमा इतिहास संग जोडदै जाने छ । आंशिक रूपमा स्पष्टताको अभाले जुन अविश्वासमा अविश्वास जन्म दिदै आईरहेको छ ।
गोप्य तथ्यांकको इतिहासलाई चीनको प्रतिष्ठामा खराव असर पर्न सक्छ । उसलाई विश्वलाई विश्वास दिलाउन अधिकारी तथ्यांक प्रस्तुत गनुपर्थियो । चीन आफनो अर्थ व्यवस्थालाई प्रगतिमा ल्यानएर देश र सत्तारूढ कम्युनिष्ट पार्टीको लागि साचो बनाउन चाहन्छ ।
धेरैजसो देशहरूको विपरीत, चीनको त्रैमासिक जीडीपी आंकडा लामो समयदेखि यसको वास्तविक आर्थिक प्रदर्शनको सटीक प्रतिबिम्ब भन्दा एक गाइडको रूपमा बढी मानिन्छ ।
यो महामारी भन्दा पहिले, सरकारले २०२० मा करीव ६ प्रतिशत वृद्धिको लागि लक्ष्य बनाएको थियो । पहिले देखि पलानिङ्ग गरेर पूर्वानुमान गर्न भने त्यो लगभग सधैं हासिल हुन्छ नै ।
तर चीन बाहिर केहि अर्थशास्त्रीहरु छन् जसले चीनको अर्थ व्यवस्थालाई अध्यनन गर्दै आईरहेको छ । उनीहरुले अनुसार कुनै तुलनात्मक अर्थव्यवस्था सँग संख्या छैन जुन यो संदिग्ध रूपमा लगातार स्तरमा बृद्धी हुन्छ ।
कहिलेकाँही कम्युनिष्ट पार्टीको पूर्वानुमानमान निर्भर गर्दछ । यद्यपि उनीहरूलाई वास्तवमै भेटिएन भने पनि उल्टो, पार्टीको अभिप्राय पूरा नगरेको खण्डमा वास्तविकता लुकाउँछ ।
केही प्रान्तीय स्तरका अधिकारीहरुलाई नक्कली जीडीपी नम्बर फाइल गर्न सार्वजनिक सजाय दिएको थियो ।
केही अनुमानले उक्त संख्याको आधामा चीनको वास्तविक आर्थिक वृद्धि रहेको बतायो। विगतमा, प्रान्तीय बिजुली उत्पादन गर्ने तथ्या गकष्लन्कहरू प्रयोग गर्ने केही स्वतन्त्र विश्लेषणले आधिकारिक तथ्यांकहरूको तुलनामा कम जीडीपी भएको थियो ।
यदि चीनले जीडीपी जस्तो महत्वपूर्ण चीजको बारे अस्पष्ट छ । भन्ने लगातार आरोपहरूको सामना गर्न सक्छ । तर कोभिड– १९ को –सन्र्दभमा इमान्दार देखिएनन ।