तालिबान विरुद्धको प्रतिरोध बिस्तारै बढ्दै
काठमाडौं । तालिबान विरुद्धको प्रतिरोध बिस्तारै बढ्दै गएको छ । इरान र ताजिकिस्तानले पनि यस क्षेत्रमा सुन्नी कट्टरपन्थी समूहको विरुद्धमा कदम चाल्न थालेका छन् ।
ताजिकहरू मुख्यतया (९५ प्रतिशत) इस्लामको हनाफी मण्डलका सुन्नीहरू छन र जम्मा तीन प्रतिशत शियाहरू छन् । इरानमा पनि मुख्यतया सियाहरू छन् । हालसम्म अफगानिस्तानमा खतरामा परेको फारसी भाषा र संस्कृतिको रक्षा गर्न धर्मबाट अलग गरिएको देखिन्छ। तालिवानको पुनरुत्थान पछी मध्य र पश्चिमी अफगानिस्तानका ताजिक र हजाराहरू (पाकिस्तानमा महत्त्वपूर्ण उपस्थिति भएका) क्षेत्रलाई सुन्नी अतिवादीहरूले निशाना बनाएका छन्। तालिवानको प्रतिरोध भनेको आफ्नो अस्तित्वको लडाइ हो। यो विभिन्न सुफी सम्प्रदायहरूलाई जोगाउने प्रयास पनि हो जुन तिनीहरूको विचारधाराले साम्प्रदायिक हिंसा र अतिवादको विरुद्धमा छन्।
प्रतिरोधको स्नायु केन्द्रको रूपमा उभिएको ताजिकिस्तानले कुनै पनि सम्बन्धलाई अस्वीकार गरेकोमा जोड दिँदै पोपेस्कुले अहमद शाह मसूदका छोरा अहमद मसूद र अफगानिस्तानका पूर्व उपराष्ट्रपति अमरुल्लाह सालेहको उपस्थितिलाई देशले अस्वीकार गरेको उल्लेख गरे। दुशान्बेले भने कि उनीहरू त्यहाँ वार्ताका लागि छोटो समयका लागि मात्र थिए, तर पछि गएका थिए।
विश्वसनीय रिपोर्टहरूको सन्दर्भमा, लेखकले थप भने कि मसूद र सालेह दुशान्बे र तेहरान बीचमा सर्दैछन्। "उनीहरूले इरानको हेरातका लामो समयदेखि शिया लडाकु इस्माइल खानलाई भेटे। तर कूटनीतिक रूपमा, समस्या यो हो कि इरानले कुनै सार्वजनिक अडान लिएको छैन। इरानले तालिबानलाई सहयोग गर्ने चीन र रुसको कूटनीतिक चालको हिस्सा रहेको छ। मुख्यतया अमेरिका र यसको लामो प्रतिबन्धहरू विरुद्धको शत्रुताबाट बाहिर," पोपेस्कुले लेखे।
तालिबान विरुद्धको प्रतिरोधमा कुनै भूमिका निर्वाह नगरी पनि ताजिकिस्तानका लागि तालिबानबाट भौतिक खतरा सबैभन्दा बढी रहेको भन्दै पोपेस्कुले देशको लामो सीमा रहेको उल्लेख गरे जहाँ सन् १९९१ मा स्वतन्त्रता घोषणा गरेपछि पहिलो पटक २०,००० सैनिक र सेना परिचालन गरिएको छ। आफ्ना सैन्य रिजर्भहरूलाई ड्युटीमा फिर्ता बोलायो। "रक्षा गर्न कठिन पहाडी भूभागमा उच्च सतर्कता लागू गरिएको छ। तर ताजिक सेना यस क्षेत्रमा सबैभन्दा कमजोर छ, पहिले नै घरमा इस्लामवादीहरूबाट समस्याग्रस्त छ," लेखकले थपे।
ताजिकिस्तान अफगानिस्तानबाट रुस र युरोपमा लागुऔषध ओसारपसार गर्ने ट्रान्जिट स्टप हो र यस देशले पछिल्ला केही वर्षहरूमा धेरै आतङ्ककारी हमलाहरू भोगेको छ। यद्यपि, दुशान्बे यस क्षेत्रका अरूहरू भन्दा केही जोखिम लिनको लागि बढी तयार छ। कार्नेगी मस्को सेन्टरले गरेको अध्ययनले यसका लामो समयदेखि राष्ट्रपति इमोमाली राखमानोभले "घरेलु र विदेशमा लोकप्रियता बढाउने कुरामा भरोसा राखेको छ"।