विश्वका सवै नियमहरुलाई नियन्त्रण गरेर शासन गर्न चाहन्छ चीन !
संयुक्त राज्य अमेरिका र चीनबीच बढ्दो प्रतिस्पर्धाको रूपरेखालाई साँच्चै बुझ्नको लागि, वाशिङटन र बेइजिङमा शक्तिको प्रतिस्पर्धा भन्दा बाहिर पुगेर हेर्नुपर्छ। ताइवान वरपरको जल क्षेत्र र ताइवानको हवाई रक्षा क्षेत्रको उल्लंघन, अन्तर्राष्ट्रिय फोरमहरूमा चीनले दिने अभिव्यक्ति अथवा एक टेनिस खेलाडीमाथिको अन्याय र खेल क्षेत्रमा गरेको गतिविधि, अदालतामा चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीले गर्ने हस्तक्षेपलगायतका कुराहरुलाई हेर्ने हो भने पनि धेरै कुराहरु स्पष्ट हुन्छन्।
संयुक्त राज्य अमेरिका र धेरै उदार पश्चिममा कानूनको शासनको अवधारणा एक उचित रूपमा कार्य गर्ने समाजको लागि निकै महत्वपूर्ण छ। एक सामान्य मान्यता के छ भने कानून निष्पक्ष, स्वतन्त्र, र सबैलाई समान रूपमा र लगातार लागु हुन्छ। र यसले राज्य तथा अन्यबाट पीडितहरुलाई न्याय दिने, निर्दोषहरूलाई जोगाउने काम गर्दछ।
तथापी, चीनका नेताहरूले पनि कानुनी शासनलाई पछ्याउँछन्। जसमा कानुनी प्रणाली भनेको कम्युनिष्ट पार्टीको प्रभुत्व सुनिश्चित गर्न प्रयोग गरिने उपकरण हुन्छ। अदालतहरू सरकारको इच्छा अनुसार आदेश दिन्छन्। राज्यले आफूले चाहेको जे पनि गर्न सक्छ, र त्यसपछि त्यसलाई औचित्य साबित गर्नका लागि कानूनमा केही उपयोगी भाषा राखिन्छन् र आफू अनुसारको व्याख्या गरिन्छ।
चीनलाई कानुन शासनको सम्मान गर्न, मानवअधिकारको रक्षा गर्न तथा कुनै पनि मुलुकमा हस्तक्षेप नगर्न विश्वभरका विभिन्न मुलुकहरुले आग्रह गरिरहेको भए पनि उसले निरन्तर कानुन उल्लंघनलाई गति दिँदै आएको छ। चीनले वास्तवमा नियमहरुको उल्लंघन तथा नियन्त्रण गरेर विश्वमा शासन गर्ने चाहना राखेको स्पष्ट हुन्छ।
आज, चीनको सर्वोच्च नेता, सी जिनपिङले अमेरिकी प्रणालीलाई चिनियाँ शक्तिमा बाधा भएको ठान्छन्। साधारणतया, सी चीन फिङले उदारवादी सरकार र आदर्शहरूलाई आदर्श मानेर विश्वव्यापी पदानुक्रमलाई पल्टाउन चाहन्छन।
सी कानूनको शासनमाथि प्रभुत्व जमाउन चाहन्छन्। बेइजिङले विश्व व्यवस्थालाई पिन्सर आन्दोलनमा आक्रमण गरिरहेको छ। बाहिरबाट, यसले आफ्नो विचार, शासन, र विकास मोडेललाई पश्चिमाहरूको भन्दा उच्च रूपमा प्रस्तुत गर्दछ। तर, भित्रबाट, यसले धेरै संस्थाहरू र नेटवर्कहरू भित्र काम गर्दछ जसले अमेरिकी आदेशलाई एकसाथ बाँध्ने गर्दछ।
उदाहरणका लागि, बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभलाई लिन सकिन्छ। चीनको यो कार्यक्रम जसले विकासोन्मुख राष्ट्रहरूमा रेलवे, पावर स्टेशनहरू, र अन्य पूर्वाधारहरूको लागि आर्थिक सहयोग र निर्माण गर्दछ। यो प्रतिवद्धता विश्व बैंक जस्ता पश्चिमी शक्तिहरू र तिनीहरूका संस्थाहरूको स्थापित अभ्यासहरूको विकल्पका रुपमा प्रस्ताव गरेर अन्तर्राष्ट्रिय विकास गर्ने तरिकालाई परिवर्तन गर्ने प्रयास हो।
बेइजिङका राज्य बैंकहरूले सामान्यतया अन्य प्रमुख ऋणदाता देशहरूद्वारा डिजाइन गरिएका गरिब राष्ट्रहरूलाई ऋण दिने मापदण्डहरू पालना गर्दैनन्। न त चीनले पेरिस क्लब जस्ता ऋण व्यवस्थापन गर्ने प्रक्रियाहरूमा भाग लिएको छ। यसको सट्टा, चिनियाँ ऋण चीनको नियमहरूमा आधारित छ, प्रायः कम पारदर्शी सर्तहरू र श्रम अभ्यासहरू, भ्रष्टाचार र वातावरण संरक्षणमा कमजोर मापदण्डहरू छन् ।
बेइजिङले अन्तर्राष्ट्रिय शासन र दक्षिण चीन सागरमा यसको विस्तारको बारेमा छिमेकीहरूको विरोधलाई बेवास्ता गरेको छ, विश्वव्यापी व्यापारको लागि महत्वपूर्ण जलमार्ग जुन प्रायः चीनको सार्वभौम क्षेत्र भएको दाबी गर्दछ। त्यहाँ, बेइजिङले प्रभावकारी रूपमा पानी र स्वतन्त्र नेभिगेसनमा मानक मापदण्डहरू पुनः लेख्ने प्रयास गरिरहेको छ। आफ्नो पकड बलियो बनाउन, चीनले धम्कीको भाषा प्रयोग गरेको छ।
बेइजिङले आफ्ना स्वार्थका लागि खतराका रूपमा हेरेका देशहरूमाथि नियमित रूपमा आफ्नै प्रतिबन्धहरू लगाउँछ। उदाहरणका लागि, अष्ट्रेलियाले गम्भीर आर्थिक जबरजस्तीको सामना गरेको छ। कोरोनाभाइरस महामारीको उत्पत्तिको बारेमा स्वतन्त्र अनुसन्धानलाई बेइजिले कम्युनिष्ट शासनलाई कमजोर पार्ने प्रयास मानेको छ।
यसैले संयुक्त राज्य अमेरिका र चीन सम्भवतः विश्वव्यापी व्यवस्था कस्तो हुनुपर्छ भन्नेमा कहिल्यै सहमत नहुने अवस्था श्रृजना भएको छ। उनीहरूले अरूको नियमहरू पालना गर्ने सम्भावना छैन। अन्ततः, कुनै पनि शक्तिले यसको नियमहरूको संस्करण पूर्ण रूपमा लागू गर्न सक्दैन।