काठमाडौं । विश्वको सबैभन्दा बढी ऋण भएको चिनियाँ घरजग्गा कारोबार गर्ने कम्पनी एभरग्राण्ड कोल्याप्स हुने अवस्थामा पुगेको छ। ऋण चुक्ताको समयसीमा आएपछि यो कम्पनी धराशायी बनेको हो। 

चिनियाँ एभरग्रान्ड कम्पनीले ३०० बलियन डलरभन्दा बढी ऋणभार भएको कम्पनीले अन्तर्राष्ट्रिय लगानीकर्ताहरूलाई ब्याज भुक्तान गर्नसमेत असफल भएको हो। यसले कम्पनीहरूको वित्तीय जोखिमलाई मूल्याङ्कन गर्ने एजेन्सी फिचलाई एभरग्रान्ड कोल्याप्सको अवस्थामा पुगेको भन्दै घोषणा गर्ने स्थितिमा पुगेको हो। 

एभरग्रान्डले सोमबार करिब १.२ बिलियन डलरको अन्तर्राष्ट्रिय ऋणको ब्याज तिर्न बाँकी थियो। तर बुधबारसम्म पनि रकम हस्तान्तरण हुन सकेको सकेन। 

बिहीबार, फिच, विश्वको सबैभन्दा ठूलो क्रेडिट रेटिङ एजेन्सीहरू, एभरग्रान्डको यो कदमले लगानीकर्ताहरूसँग कम्पनीको पुनर्संरचना वार्तामा बाधा पुर्‍याउन सक्ने भन्दै घोषणा गरेको थियो। 

फिच, जसको जोखिम मूल्याङ्कनहरू अरबौं डलर प्रयोग गर्न खोज्ने प्रमुख लगानीकर्ताहरूले नजिकबाट पछ्याउँछन्। यसले भुक्तानी नगरेको बारेमा एभरग्रान्डलाई सम्पर्क गर्यो तर कुनै प्रतिक्रिया प्राप्त भएन। त्यसैले हामीले मानेका छौं कि उनीहरूलाई भुक्तानी गरिएको छैन, फिचले भन्यो।

नगद संकटमा परेको चीनको सम्पत्तिमा सेयरमा ठूलो गिरावट आएको छ। एभरग्रान्डले ग्राहकहरू, लगानीकर्ताहरू र आपूर्तिकर्ताहरूलाई तिर्नु पर्ने पैसा उठाउन हालका महिनाहरूमा सम्पत्तिहरू बिक्रि गरिरहेको छ। 

गत शुक्रबार एक विज्ञप्तिमा कम्पनीले आफ्नो वित्तीय दायित्वहरू पूरा गर्न ग्यारेन्टी गर्न नसक्ने बताएको छ, यसको शेयर मूल्य क्र्यास हुँदै गएको छ। व्यापारी हुइ का यानले दक्षिणी चीनको ग्वाङ्झाउमा सन् १९९६ मा एभरग्रान्डे स्थापना गरेका थिए, जसलाई पहिले हेङ्गडा समूह भनिन्छ।

एभरग्रान्ड रियल इस्टेटको हाल चीनका २८० भन्दा बढी सहरहरूमा १३०० भन्दा बढी परियोजनाहरू छन्। यसका व्यवसायहरू सम्पत्ति व्यवस्थापन, विद्युतीय कार बनाउने र खाना र पेय उत्पादन गर्नेलगात छन्। यो देशको सबैभन्दा ठूला फुटबल टोलीहरूमध्ये एकको स्वामित्व पनि लिएको छ। 

हुइ कुनै समय एशियाका सबैभन्दा धनी व्यक्ति थिए र हालका महिनाहरूमा आफ्नो सम्पत्ति घट्दै गएर कम्पनी नै कोल्याप्स हुने अवस्थामा पुगेको छन्। गत वर्ष, बेइजिङले ठूला घर जग्गा विकासकर्ताहरूको ऋण रकम नियन्त्रण गर्न नयाँ नियमहरू ल्याएको थियो। उक्त नियमका कारण पनि यस कम्पनीलाई धक्का लागेको हो। अहिले आफ्नो ऋणको ब्याज तिर्न संघर्ष गरिरहेको छ ।