अनिश्चयका बीच भएको भारत-पाकिस्तान युद्धविरामले नयाँ आशालाई पुनर्जीवित गर्यो : ईएफएसएएस
काठमाडौं : वर्षौदेखि सीमा क्षेत्रमा भिड्दै आएका भारत र पाकिस्तानले २२ फेब्रअरीमा पहिलो संयुक्त विज्ञप्ति जारी गर्दै युद्धविरामको घोषणा गरेका छन् । दुबै मुलुकबीचको यस विज्ञप्तिले दुबै अनिश्चयबाट बाहिर निस्किएको भन्ने सन्देश दिएको युरोपियन फाउन्डेसन फर साउन एसियन स्टडिज् (ईएफएसएएस) ले जनाएको छ ।
दुबै मुलुकका जनताको भावना नै शत्रुपूर्ण बनेको भन्ने आरोप लागिरहेको समयमा लिइएको यो निर्णयले सम्बन्ध सुधारको आधार तय गर्नेसमेत जनाइएको छ । यदि कुनै पनि मुलुकले यसमा कुनै षड्यन्त्र गरेको होइन भने यस्तो संवेदनशीलताको विषयमा संवाद गर्न शान्ति कायम हुन आवश्यक थियो, जुन दुबै मुलुक एक कदम अघि बढेका छन् ।
दुई देशका सेनाका महानिर्देशक सैन्य अपरेशन (डीजीएमओ) ले अन्ततः युद्धविरामको घोषणा गर्दै दुबै पक्षको मनसाय बेवास्ता गरेको भए पनि यस समयमा निश्चय नै निष्कपट हुने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन् ।
१५ दिन अगाडि भारत-पाकिस्तान दुबै एक-अर्काप्रतिको तनावपूर्ण सम्बन्ध र दुबै देशका बासिन्दाहरुले एक अर्कामा कुरा गर्ने सम्भावनासमेत नरहेको अवस्थामा गरिएको यो सम्झौता ठूलो भएको सम्बन्धमा पार्ने सकारात्मक प्रभावको अभिव्यक्त भएको बताइएको छ । ईएफएसएएसले यस सम्झौतालाई अत्यधिक आवाश्यक र अकल्पनीय सम्झौताको रुपमा व्याख्या गरेको छ ।
रक्तपात अवस्था, वैमनस्यता र अविश्वाको भूमरिमा फसेको सम्बन्धलाई संवादका माध्यमबाट विश्वास सिर्जना गर्दै गरिएको यो सम्झौता एक ऐतिहासिक भएकोसमेत जनाइएको छ ।
यदि पाकिस्तानी सञ्चारमाध्यम डनले भनेको छ, “केही कामहरु ब्याकचेनेल वार्ता कार्यमा हुन सक्छन् । तर, यसमा को संलग्न थिए ? स्रोतहरुका अनुसार यसमा दुई देशको खुफिया एजेन्सीहरू बीच वार्ताहरु भएका थिए ।
त्यो स्थिति नयाँ दिल्लीमा सरकार र रावलपिंडीमा रहेको सैन्य प्रतिष्ठानबाट स्पष्ट रुपमा स्पष्ट स्वीकृति नभएको अवस्थामा कुशल, अनुभवी र सशक्त वार्ताहरु सम्भव थिएनन् । यो निकै ठूलो काम भएको छ ।”
२२ फेब्रुअरीमा गरिएको युद्धविरामको सम्झौता मात्र होइन तर सन् २००३ मा गरिएको युद्धविरामको सम्झौतालाई पनि दुवै देशहरुबीच कायम राख्न प्रतिबद्धता गरिएको छ । उक्त सम्झौताले भारत – पाकिस्तान सीमा र दुई देशलाई छुट्टयाउने नियंत्रण रेखा (एलओसी) मा शान्ति ल्याउने लक्ष्य राखेको छ ।
दुई बर्षदेखि अस्तित्वमा रहेको हटलाइनमा दुई देशका डिजीएमओ बीचको दुर्लभ वार्तालाप पछि जारी संयुक्त बयानमा भनिएको छ, “सबै सम्झौता, सहमतिहरु कडाइका साथ पालना गर्न दुबै मुलुक सहमत भएका छन् । नियन्त्रण रेखा र अन्य सबै क्षेत्रहरूमा गोलीबारी रोक्न निर्देशन जारी भइसकेको छ । “भारत र पाकिस्तानका सैन्य अपरेशनका महानिर्देशकहरूले हटलाइन सम्पर्कको स्थापित संयन्त्रको बारेमा छलफल गरेका छन् ।”
दुबै पक्षले नियन्त्रण रेखा र अन्य सबै क्षेत्रलाई स्वतन्त्र, स्पष्ट र सौहार्दपूर्ण वातावरणमा स्थितिको समीक्षा गरेका छन् । सीमामा पारस्परिक लाभदायक र दिगो शान्ति प्राप्त गर्ने पक्षमा, दुई डीजीएमओहरु एक अर्काको मुख्य मुद्दाहरू र सरोकारहरू सम्बोधन गर्न सहमत भएका छन् ।
जसले शान्तिलाई बाधा पुर्याउने र हिंसा निम्त्याउने प्रवृत्तिलाई अन्त्य गर्ने विश्वास लिइएको छ । दुबै पक्षले “दोहोर्याएका थिए कि कुनै पनि अप्रत्याशित परिस्थिति वा गलत सूचनाको समाधानका लागि हटलाइन सम्पर्क र सीमावर्ती बैठकहरूको अवस्थित संयन्त्रको उपयोग गरिने” सहमति गरेका छन् ।
