चीनले भुटानी भूमिमा आफ्नो बस्ती निर्माण गर्दै
सन् २०१५ मा चीनले तिब्बती स्वायत्त क्षेत्र (टीएआर) को दक्षिणी भागमा तिब्बतीको गिलाफग वा चिनियाँ भाषामा जीआलुबुबु भन्ने ठाउँलाई विवादित क्षेत्र भनेर घोषण गरेको थियो । तर, आफैंले गरेको घोषणाको उल्लंघन गर्दै भुटान र चीनको विवादित क्षेमा बस्ती निमार्ण गरेको छ । यहाँ दुबै क्षेत्रका अधिकारीहरुले आआफ्नो दाबी गरिरहेका छन् । तर, पछिल्लो समय चीनले उक्त भूमिमा भवनहरु निमार्ण गर्दै कब्जा गरेको हो ।
२०१५ मा घोषणा भएदेखि चीनले यस क्षेत्रमा अन्तर्राष्ट्रिय र ऐतिहासिक रूपमा भूटानी नै हो भन्ने बुझिएको सडक, भवन र सैन्य पूर्वाधारको पहिलेको ध्यान नरहेको नेटवर्क निर्माण गर्दैछ । हिमालयको किनारमा भारत र यसका छिमेकीहरूलाई परास्त गर्ने चीनको लामो समयदेखिको प्रयासमा जानाजानी बढाइएको पोस्ट पछि हालको निर्माण तिब्बती सीमावर्ती क्षेत्रको सुदृढीकरणका लागि चिनियाँ राष्ट्रपति शी जिनपिंगको महत्वपूर्ण मिशनको हिस्सा हो ।
चीनले भुटानको भूमिमा कब्जा गरेर नयाँ दिल्लीसँगको सैन्य विवादको फाइदा उठाइरहेको छ । भूभागको सरकारलाई जबरजस्ती लैजान चाहेको चीनको लक्ष्यलाई टुंगिन्छ । यो पक्कै पनि एक रणनीति हो, जुन विगतमा चीनले आफ्नो सिमाना वरिपरिको केहि पनि गरेको भन्दा बढी उत्तेजक छ ।
सन् २०१५ मा, चीनले भूटानसँग औपचारिक सम्झौता गरेको थियो र उत्तरवर्तीको सार्वभौमिकता र यसको क्षेत्रीय अखण्डतालाई मान्यता दिँदै सीमामा यथास्थिति परिवर्तन गर्न कुनै एकपक्षीय कारवाही नगरिने भन्ने कुरामा सहमति जनायो ।
त्यसकारण भूटानको परिधिभित्र निर्माण चीनको भूटानसँगको सन्धि सम्बन्धी शर्तहरूको गम्भीर उल्लंघन हो र भूटानको सीमा इतिहासमा दशकौंको प्रदर्शनको दशकौंको विरोध प्रदर्शनको बेवास्ता हो । हाल भूटानका सबै मेन्चुमा उपत्यका र अधिकांश बियुल खेनपाजोंग क्षेत्रहरू चीनद्वारा संचालित छन् ।
आधुनिक तिब्बती अध्ययनका निर्देशक र न्यू योर्कको कोलम्बिया युनिभर्सिटीका प्रोफेसर, रोबर्ट बार्नेटका अनुसार भुटानमा चीनको बहुस्तरीय निर्माण अभियान बाहिरी विश्वले ध्यान दिएन ।
भूटानले यसको उत्तरी सिमानामा चीनको गतिविधिको पूर्ण हदसम्म महसुस नगरेको हुन सक्छ वा चुप लागेर बस्न सक्छ । २०१५ मा, चीनको दक्षिणपश्चिमी भूटानमा डोकलाम पठार पार गर्ने क्रस सडक निर्माण गर्ने प्रयास, जुन भारतसँगको त्रिकोणसँगै भएको र सयौं भारतीय र चिनियाँ सेनाको बीच झडप भइरहेको थियो ।