News विदेश

पाकिस्तान: भ्रष्टाचार र आन्तरिक विरोधाभासका कारण असफल राज्य बन्दै

पाकिस्तान: भ्रष्टाचार र आन्तरिक विरोधाभासका कारण असफल राज्य बन्दै


इस्लामावाद । पाकिस्तानको भ्रष्टाचार विरोधी निगरानी गर्ने निकाय राष्ट्रिय एकाउन्टेबिलिटी ब्यूरो (एनएबी) ले सेवानिवृत्त जनरल अहसान सलीम हयात र एक रसद संगठनका वरिष्ठ अधिकारीहरू विरुद्ध कारबाही सुरु गरेको छ। उनीमाथि अवैध कच्चा तेलको कारोबार गरेको आरोप छ, जसले गर्दा रु. प्रति दिन रु दुई करोड राष्ट्रिय कोषमा अवैध कच्चा तेलको कारोबार गरेको पाइएको छ। 
२६ जनवरी २००५ मा सैन्य अधिकारहरुले १७ जनालाई बर्खास्त गरेका थिए। पूर्व मेजर अकरम रजाविरुद्ध अवैध तेल व्यवसाय सञ्चालन गरेकोमा अर्को मुद्दा दायर गरिएको थियो। रजाले २०१५ मा लाहोर उच्च अदालतमा आफू एक 'व्हिसल ब्लोअर' र अपराधको पक्ष नभई आफूलाई नेशनल लजिस्टिक सेल प्रशासनले कच्चा तेल माफियासँग सहयोग गर्न दबाब दिइरहेको र असफल भएको भन्दै निवेदन दिएका थिए। त्यो काम नगरे गम्भीर परिणाम भोग्‍नुपर्न धम्की दिएको पनि उनले बताएका थिए। लाहोर उच्च अदालतले सन् २०१९ मा राष्ट्रिय एकाउन्टेबिलिटी ब्यूरोलाई यस मुद्दामा कानून बमोजिम अगाडि बढ्न निर्देशन दिएको थियो।
पाकिस्तानी सैन्य अधिकारीविरुद्ध परेका यी केही मुद्दाका उदाहरण हुन्। यसरी भ्रष्टाचारमा मुछिएका सैन्य अधिकारीविरुद्ध मुद्दाहरू एकपछि अर्को दर्ता हुँदै छन्। भर्खरको (मार्च २०२२) क्रेडिट स्वीस, एक स्विस लगानी बैंकबाट डाटा चुहावटले पाकिस्तान सेनामा, विशेष गरी जनरलहरूमाझ लोभ र भ्रष्टाचार कति हदसम्म चलेको छ भन्ने कुरा फेरि प्रकाशमा ल्याएको छ। 
बैंकको एक प्रतिवेदनमा पूर्व आईएसआई प्रमुख जनरल अख्तर अब्दुर रहमान खानलाई संलग्‍न भएको जनाएको छ। जसले अफगानिस्तानमा मुजाहिद्दीनलाई अमेरिका र अन्य देशहरूबाट अरबौं डलर नगद र अन्य सहायता प्रदान गरेको उल्लेख गरिएको छ। टाइम्स अफ इजरायलले दाबी गरेको छ कि लीक भएक कागजातहरूले शिखरको टुप्पोलाई मात्र छोएको तर पाकिस्तानी सेनाका शीर्ष जनरलहरूले सन् १९८० मा सोभियत संघको अफगानिस्तानमा गरेको नियन्त्रणविरुद्ध व्यापक जनपरिचालन गरिएको र आर्थिक हिनामिना भएको छ। 
प्रतिवेदनले पाकिस्तानी सेनाका अधिकारीहरूको आदर्श वाक्य 'लोभ ईश्वर हो' जस्तो देखिन्छ। व्यक्तिगत लाभका लागि सेवारत र सेवानिवृत्त जनरलहरूद्वारा आर्थिक अनियमितता, घूसखोरी, जबरजस्ती करणी, प्रभावमा पारेर र परेर अनगिन्ती घोटालाका काण्डहरु परिरहेका छन्। उनीहरु तस्करी र लागुऔषध ओसारपसारमा पनि संलग्‍न भएको पाइएको छ। 
सन् १९९० को दशकमा तत्कालीन सेना प्रमुख अस्लम बेग र आईएसआई प्रमुख असद दुर्रानीले भारत र अफगानिस्तान र विश्वका अन्य भागहरूमा पनि 'जिहाद' को लागि आर्थिक सहयोग गर्न आफैं लागूऔषध व्यवसाय सुरु गर्ने प्रस्ताव गरेका थिए। कतिपय पाकिस्तानी जनरलहरुको गोप्य स्विस बैंक खाता रहेको आशंका गरिएको छ। जसमा केही खाताहरू पछि बन्द भएका कारण पैसा अन्यत्र सारिएको वा व्यापार वा सम्पत्तिमा लगानी गरिएको समेत पाइएको छ। प्रतिवेदनले जनरल रहमानका छोराहरूको उदाहरण उद्धृत गरेको छ, जो पाकिस्तानको सबैभन्दा धनी परिवारमध्ये एक हुन्। अर्को उदाहरण सेना प्रमुख जनरल अश्फाक कियानीका भाइहरू इस्लामावादमा अर्बौं रुपैयाँको आवास घोटालामा संलग्‍न छन्।
क्‍वेटा कोर्प्स कमाण्डर लेफ्टिनेन्ट जनरल असिम सलीम बाजवालाई 'जनरल पापा जोन्स' वा 'जनरल पिज्जा' को नामले बोलाइन्छ। जुन अमेरिकामा पापा जोन्स पिज्जा चेनमा करोडौं डलरको लगानी र छोरालाई दिएको आकर्षक सम्झौताको खुलासा भइपछि उनलाई त्यो नाम दिइएको हो। 
उनी इन्टर सर्भिस पब्लिक रिलेसन्स (आईबीपीआर) को प्रमुखका रुपमा कार्यरत थिए। पूर्व सेना प्रमुख राहिल शरीफ र जनरल परवेज मुशर्रफको आडमा शक्तिको दुरुपयोग गरेर अवैध सम्पत्ति आर्जन गरेको आरोप उनीमाथि लागेको छ। 
पाकिस्तान राज्यमा तीन शक्ति केन्द्रहरू छन्, निर्वाचित सरकार, सशस्त्र सेना र पाकिस्तानी गुप्तचर एजेन्सी आईएसआईएस। ती सबैले आफूले मुलुकको सार्वभौमकिताका लागि सबै त्याग गर्न सक्ने दाबी गर्छन्। वास्तविकता उनीहरु मिलेर मुलुकलाई नै कंगाल बनाएका छ। पाकिस्तान राज्य भनेको बेइमान स्वार्थी समूहहरूको समूह हो, जुन सत्ताबाट व्यक्तिगत भाडा निकाल्न बढी चासो राख्छन्, जबकि पाकिस्तानी जनतालाई जीवनका आधारभूत न्यूनतम आवश्यकताहरूबाट वञ्चित गरिन्छ। 
जिहाद एउटा पर्दा बनेको छ, जस अन्तर्गत पाकिस्तानमा राज्य र गैर-राज्य कलाकारहरू सहित सबै शक्तिशाली व्यक्तिहरूले आफ्नै जनतालाई धोका दिइरहेका छन्। अर्थतन्त्र धरासायी छ र शक्ति केन्द्रहरूबीचको द्वन्द्वका कारण लोकतन्त्र खतरामा छ। इमरान खान बाहिरिने क्रममा छन्। असफल हुने पर्खाइमा रहेको राज्यमा अबको शासनमा को आउँछ भन्‍ने कुरालाई उत्सुकताका साथ हेरिएको छ। तर, सशस्त्र बल र आइएसआईको प्रभावबाट राज्यलाई अलग नगरेसम्म परिस्थिति परिवर्तन हुनेमा भने आशंका छ।

विशेष