आफ्नो बलियो आर्थिक शक्ति र सैन्य शक्तिका कारण चीनले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्षमा प्रभुत्व जमाउने दिन प्रतिदिन घट्दै गएकाे छ । 

अन्तर्राष्ट्रिय पर्यवेक्षक र विज्ञहरूले चीनले अन्तरिक्षमा प्रभुत्व जमाउने गति गुमाउँदै गएको महसुश गरेका छन्। 

अहिले चीनले यस्ताे गतिविधि गरिरहेकाे छ जसले उ तलतिर जाँदैछ भन्ने संकेत गरिरहेकाे अन्तर्राष्ट्रिय पर्यवेक्षक र विज्ञहरू बताउँछन् ।

विशेष गरी कोभिड-१९ ले उत्पादनको सबैभन्दा शक्तिशाली आर्थिक स्तम्भ र बेल्ट रोड इनिसिएटिभ (बीआरआई) अन्तर्गत दिगो ऋणहरूमार्फत खर्च गरेको दायित्वहरूलाई हानी पुर्‍याएपछि चीनले अन्तरिक्षमा प्रभुत्व जमाउने गति गुमाउँदै गएको महसुश गरिएकाे छ ।

विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र ठूलो सम्पत्ति संकटबाट गुज्रिरहेको विज्ञहरु बताउँछन् । यसबाहेक, चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीले ठूला व्यवसायीहरुमाथि कडा खालकाे नियम लगाउने र कोभिड–१९ व्यवस्थापनलाई गलत ढंगले व्यवस्थापन गर्ने कार्यले आर्थिक गतिविधिलाई असर गरिरहेको छ।

आर्थिक सूचकहरूले उत्पादन जस्ता आफ्नो गढ भएका क्षेत्रमा चीनको प्रगति राम्रो नभएको देखाएको छ। पर्चेजिङ म्यानेजर्स इन्डेक्स (पीएमआई), उत्पादन गतिविधिको मुख्य गेज, अप्रिलमा ४७.४ मा रह्यो । मार्चको तुलनामा २.१ को गिरावट र याे दुई वर्षमा सबैभन्दा कम रहेकाे आर्थिक सूचकहरूले देखाएकाे छ ।

चीनको राष्ट्रिय तथ्याङ्क ब्यूरो (एनबीएस) का वरिष्ठ तथ्याङ्कविद् झाओ छिङ्हेले भने, "उद्यमहरूको उत्पादन र सञ्चालनमा ठूलो असर परेको छ।" चीनको शून्य कोभिड-१९ नीतिले समस्या थपिरहेको छ, जसले उत्पादन गतिविधिलाई थप संकुचित गरिरहेको छ।' पहिलो त्रैमासिकमा चिनियाँ कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी) वृद्धिदर ४.८ प्रतिशत रहेको पछिल्लो आधिकारिक तथ्याङ्कमा शंका उत्पन्न भएको छ ।

एक स्वतन्त्र, गैर-पक्षीय अन्तर्राष्ट्रिय नीति थिंक ट्याङ्क, लोवी इन्स्टिच्युटका अनुसार चीनले ठूलो नकारात्मक आर्थिक जोखिमहरूको सामना गरिरहेको छ । चीनमा वित्तीय कमजोरीहरूले संकट निम्त्याइरहेकाे अर्थविद्हरुकाे भनाइ छ ।

जन्मदरमा ह्रास, पूँजी वृद्धिको सीमा र उत्पादकत्व वृद्धिमा क्रमिक रुपमा ह्रासका कारण चीनको प्रगतिलाई दीर्घकालीन 
रुपमा सुस्त पारिरहेका छन् ।

एउटा विश्लेषणमा भनिएकाे छ, "बृहत् नीतिगत सफलताको निरन्तरता भए पनि, हाम्रो आधारभूत प्रक्षेपणले वार्षिक आर्थिक वृद्धि सन् २०३० सम्ममा ३ प्रतिशत र २०४० सम्ममा २ प्रतिशतमा ढिलो हुने देखाएको छ, जबकि अहिलेदेखि २०५० सम्म समग्रमा २–३ प्रतिशत रहनेछ," 

चिनियाँ सम्पत्ति विकासकर्ता एभरग्रान्ड देशको वित्तीय प्रणाली र अर्थतन्त्रमा इम्बेड गरिएको ठूलो कम्पनी हो। एभरग्रान्डको कुल देनदारी अमेरिकी डलर ३०० बिलियन छ। तसर्थ, भारी ऋणको एभरग्रान्डको पतनले डिफल्टको श्रृंखलालाई ट्रिगर गरिरहेकाे छ । यदि वित्तिय प्रणाली नियन्त्रण बाहिर गयो भने चीनको अर्थतन्त्रलाई ठूलाे धक्का लाग्छ ।

बेइजिङ सरकारले सम्पत्ति क्षेत्रलाई सहज ऋण, सहज मौद्रिक नीति र ऋणदाताहरूलाई लगानी गर्न प्रोत्साहन जस्ता उपायहरू ल्याएको थियो। तर, यसले ध्वस्त भएको घरजग्गा उद्योगलाई पुनर्जीवित गर्न सकेन । समग्र बिक्री घट्ने क्रम जारी छ। र मार्च २०२२ मा, वार्षिक रूपमा ५२‍.7 प्रतिशतले बिक्रीमा गिरावट देखिएकाे छ ।

नाटिक्सिसका एसिया-प्यासिफिक अर्थशास्त्री ग्यारी एनजीले भने,लकडाउन र जागिर गुमाउँदा समयमै आवास ऋण फिर्ता गर्ने मानिसहरूको क्षमतामा असर परेको छ। यसरी बेइजिङ सरकारले सम्पत्ति क्षेत्रबाट वास्तविक अर्थतन्त्रमा फैलिनबाट रोक्न प्रयास गरिरहेको छ।'

चीनको जीडीपीमा घरजग्गाको योगदान करिब २९ प्रतिशत रहेको छ । तसर्थ, सम्पत्ति क्षेत्रमा नकारात्मक दृष्टिकोणले चीनको आर्थिक वृद्धिलाई कम गरिरहेकाे छ ।

अर्बपति लगानीकर्ता जर्ज सोरोसले यस्ताे संकटको बीचमा चीनमा लगानी नगर्न चेतावनी दिएका छन्। 

"सी जिनपिङसँग आत्मविश्वास पुनर्स्थापना गर्न धेरै उपकरणहरू उपलब्ध छन्, प्रश्न यो छ कि उहाँले तिनीहरूलाई सही रूपमा प्रयोग गर्नुहुन्छ," उनले भने। 

धेरै प्रसिद्ध विज्ञहरू र विश्वव्यापी वित्तीय संस्थाहरूले "गहिरो" आर्थिक संकटको लागि जिनपिङ सरकारको नीतिहरूको आलोचना गरिरहेका छन्। 

'हामीलाई लाग्छ कि यस क्षणमा चिनियाँ अर्थतन्त्र विगत ३० वर्षमा सबैभन्दा खराब अवस्थामा छ',विश्व लगानी फर्मका संस्थापक वेइजियान शानले भने।

जिनपिङको "साझा समृद्धि" को विचारले कर्पोरेट घरहरू विशेष गरी टेक दिग्गज अलिबाबा र टेन्सेन्टमा क्र्याकडाउन निम्त्यायो, जसले चीनको वित्तीय बजारलाई बाधा पुर्‍यायो। यसले कम्पनीहरूलाई आफ्नो कार्यबल १५ प्रतिशतले घटाउन बाध्य तुल्यायो, चीनमा आर्थिक संकछकाे बीचमा बेरोजगारी चिन्ता बढाउँदै। कतिपय कम्पनीहरूले आफ्ना ३० प्रतिशत कर्मचारी हटाउने तयारी गरिरहेका छन्।  

बेरोजगारी र त्यसपछि चीनको अर्थतन्त्रमा असर पर्ने बेइजिङ सरकारले अब केही प्रतिबन्धहरू खुकुलो बनाउने निर्णय गरेको छ।

चीनले बीआरआई अन्तर्गत विकासोन्मुख देशहरूलाई ३ सय ८५ अर्ब अमेरिकी डलर ऋण दिएको बताइएको छ । यद्यपि, ऋण लिने देशहरूले आवश्यक राजस्व उठाउन नसकेकाे कारणले यी ऋणहरू डिफल्ट र गैर-कार्यक्षम सम्पत्तिमा परिणत भएकाे छ । जसले चीनलाई ठूलाे धक्का लागेकाे छ । यी मध्ये केही देशहरूले उच्च ब्याज दर र चिनियाँ ऋणजालकाे सर्तहरूको लागि चीनलाई दोष दिएका छन्।