काठमाडौँस्थित पुतलीसडकमा रहेको नेम इन्स्टिच्युटमा शिक्षक सेवा आयोगका हजारौँ विद्यार्थी अलपत्र परेका छन्  । नेमले क्षमता भन्दाबढी विद्यार्थी भर्नागर्दा बस्ने ठाउँसमेत नभएको गुनासो बढ्न थालेको छ  । गुनासो गर्ने विद्यार्थीलाई गुण्डा परिचालन गरेर धम्कि दिने गरेको आरोप नेममाथि लागेको छ  । 

‘देशको राजधानीमा रहेको यो ईन्स्टिच्युटमा बिधार्थीहरु आफ्नो भबिष्य बनाउनको आउने गर्छ्न  । बा–आमाका सपना र आफ्नो भबिष्य देखेर आएका सबै बिद्यार्थीहरुमाथी नेमले ठूलो घात गर्दै छ  । पैँसा कमाउने उदेश्यले खोलिएको यो ठाउँमा विद्यार्थीहरुले सकि नसकी महिनाको दश–बाह्र हजार तिरेर आएका छन  । म पनि यहि ईन्स्टिच्युटमा अध्ययनरत एउटा विद्यार्थी हुँ  । तर, पढाइको नाममा पैसा कमाउनको लागि एउटै कोठाभित्र करिब दुइ सय जना राखेर पढाउने गरेको छ   । शिक्षकहरु व्यवस्थापन गर्न नसकेर बिद्यार्थीहरुलाइ अलमल्ल पारेर दिनहरु धकेल्दै छ  । त्यसमा पनि भएको शिक्षक विशेषज्ञ नभएर अरु विषयको शिक्षक लाई पढाउन थालेको छ  ।’ नेममा पढ्न आएकी कमला शाही गुनासो गछिन्  ।

शिक्षक व्यवस्थापन नभएको र बस्ने ठाउँसमेत नभएको गुनासो गर्दा गुण्डा लगाएर धम्कि दिने काम समेत भएको शाहीको भनाई छ  । राम्रो भनेर नेममा भर्ना हुँदा कुकुरले नपाएको दुःख पाएको साथै भविष्य पनि अन्योल परेको उनको गुनासो छ  ।

उनले टियु स्टुडेन्ट नामक फेसबुक ग्रुपमा पोस्ट सेयर गरेकिछिन्, ‘बिद्यार्थीहरुले आवाज उठाउन खोज्दा गुण्डा परिचालन गरि धम्काउने गरेको छ  । बेलैमा ठाउँ चिन्न नसक्दा अहिले धेरै धोका पाइएको छ  । साथिहरु तपाईं आफ्नो सुनिश्चित भबिष्यको लागि पढने ठाउँ खोज्दै हुनुहुन्छ भने यहाँ झुक्किएर पनि नआउनु होला  । गरिव र निमुखा बा–आमाका  छोराछोरीले त यहाँ पढ्न सम्भब नै छैन  । बरु लुटानमा भने अबश्य पर्न सकिन्छ  ।’

उक्त ग्रुपमा सेयर भएको शाहीको स्टाटसमा  हजार भन्दाबढीले रियाक्ट गरेकाछन् भने सयौँ 'नेम-पिडित' विद्यार्थीले समर्थन गरेकाछन्  । दुर्गा वास्तोला नामक फेसबुक प्रयोगकर्ता लेख्छन्, ‘नेमले पछिल्लो समय न नोट राम्रोसँग एकमुष्ट दिएको छ न त विषय विज्ञ शिक्षक नै छन्  । पढाउने शिक्षक पनि खाली मोबाइल मात्र हेरेर पढाउँछन्  । समय सकिन लाग्दा समेत विषयवस्तु कति सकियो ध्यान नै छैन  । बेलैमा सम्बन्धित पक्षको ध्यान जाओस्  ।’ 

नमिता कार्कीको प्रतिक्रिया पनि उस्तै छ, ‘तितो यथार्थ  । साच्चै पिडित छन् यहाँका विद्यार्थीहरु  । त्यसमा म पनि पर्छु  ।’ 

लोकेन्द्र पुन मगर लेख्छन्, ‘कुनै बेला राम्रो चलेको थियो  । पढाउने मान्छेपनि राम्रा आउँथे  । तर हाल आएर दक्ष प्रशिक्षक नहुँदा कमाई खाने भाँडो भात्र भएको देखिन्छ  ।’ 

विद्यार्थी संख्या बढी भएकोले उचित व्यवस्थापन गर्न नसकेको कुरा नेमका एकजना प्रतिनिधिले स्विकार गरे  । फोनमा कुरा गर्दै उनले भने, ‘धेरै विद्यार्थी भएको ठाउँमा कहिलेकाहीँ समस्या आईहाल्छ  । गुनासो गर्ने विद्यार्थीले किन गुनासो गरे यतै नेममा हेर्न आउनुहोस्  । विद्यार्थीले कार्ड नल्याउँदा, पैसा पुरै नतिर्दा प्रशासनमा गएर कुरा गर्नुस् भन्छौँ  । त्यसलाई गुण्डा लगाएको भन्न मिल्दैन  ।’

कसरी लुट्छ नेमले ? 
१. नेममा भर्ना हुने विद्यार्थीलाई ‘हामीसँग प्रश्नपत्र आउट गर्न सक्ने क्षमता छ’ भन्ने र सोही अनुसारको भ्रम श्रृजना गर्ने गरेको । किन्न सक्नेलाई  नेमले प्रश्नपत्र पनि बेच्ने गरेको आरोप लाग्छ ।  
२. नेमले आफुले सिफारिस गरेका पुस्तकबाट मात्र प्रश्न आउने दावी गर्छ । पछिल्लो घट्नाक्रमले नेमले सिफारिस गरेको पुस्तक गुरु र गुरु टुबाट मात्र प्रश्न आउनु संयोग मात्र हो र? भन्ने प्रश्न उठ्नु यसको उत्तर हो । 
३. धेरै पैसा दिएर उच्च सरकारी कर्मचारी, त्रिभुवन युनिभर्सिटीका प्रोफेसर, लेक्चरलाई प्रशिक्षक बनाएर ल्याएर मार्केटिङ गर्ने गरेको  । यी र यस्तै कारणले भ्रम श्रृजना गरेर बेरोजगार युवालाई नेमले ठगी गर्ने गरेको आरोप लाग्दै आएको छ ।

अतिथी प्रशिक्षक भएर जाने एक उच्च सरकारी कर्मचारी भन्छन–‘हामीले खास केही पढाउने त होईन,  गेस्ट लेक्चर भएर जाने हो । आफ्नो अनुभब शेयर गर्ने हो । तर एकदम राम्रो पैसा दिन्छ ।’ 

यसरी पनि जोडिन्छ गुरु
केही दिनअघि सेडेप नेपालका श्रोत ब्यक्ति डा. दत्तात्रय दहालले जुमको प्रयोग गरेर आफनो पुस्तकको विज्ञापन गरेको भिडियो सार्वजनिक भयो  । उनले गुरु वाहेक अन्य कुनै पनि पुस्तक नपढ्नु सवै प्रश्न त्यसैबाट पर्छ भन्दै परिक्षार्थीहरुलाई आश्वास्त पारिएको छ  । 

भिडियोमा दहालले फागुन महिनाको २० गतेसम्म गुरु पुस्तक तीन पटक पढिसक्न आग्रह गरेका छन्   । ‘यो २० गतेसम्म, यो फागुन महिनाको २० गतेसम्म तपाईले तीन चोटी पढिसक्नोस  । त्यसपछि तपाई फेरी यो खालको जाँचमा वस्नोस, अव त्यतिवेला तपाईको परिक्षामा सुधार भएन भने, म त तपाईकै क्लासमा हुन्छुनी त  । अनि मलाई भन्नोस  । तर तीन चोटी पढिसक्नोस’ उनले भनेका छन–‘अरु कुनै किताव नहेर्नोस, कुनै पनि   । कुनै पनि, मात्रै गुरु वुक पढ्नोस  । मात्रै तीन चोटी  । यो महिनाको २० गतेसम्म  ।’

दहालले आफुहरु रणनीतिक रुपमा अगाडि वढेको वताएका छन्   । ‘हामी के गर्दैछौ भने रणनीतिक हिसावले, तपाईहरु पास हुनुपर्छ  । तपाईहरुलाई यो महिनाभित्र हामीले कोर्ष सक्छौ  । सवै कोर्ष सक्छौ  । चैत १ गतेदेखि कम्तीमा दुई हप्ता वेलुका यसैगरी दुई घण्टा समय छुट्याउँछौं  । आधा समय मुल–मुल कन्टेन्टको वारेमा तपाईहरुलाई भन्छो र आधा समय कैशन एन्सर यहाँबाट गछौं  ।’ उनले भनेका छन–‘तर, त्यो आईडि र पासवर्ड जल्ले एड्मिसन गर्नु भाको छ, त्यो भन्दा वाहेकलाई दिन पनि पाउनु हुन्न  । त्यहाँ भित्र धेरै सेक्रेट कुराहरु तपाईलाई आउँछ  । त्यो भन्दा वढि भन्न मिल्दैन  । विशुद्ध परिक्षा केन्द्रित कृयाकलाप हामी गर्छौ  ।’

दहाल नेम इन्स्टिच्युटकै प्रशिक्षक हुन   । उनले त्यहाँ शिक्षा सेवाको प्राविधिक सहायक, बीनी तथा शिक्षक सेवा आयोगका कक्षाहरु लिन्छन्  ।

फेसवुक पेजमा आदर्शका कुरा
माथिका घट्नाक्रमले नेमबाट भईरहेको गतिविधिका विषयमा प्रष्ट्याउँछ  । आरोप लगाउनेहरुले यिनै आधारमा रहेर नेमलाई ठगी गरेको आरोप लगाउँछन्  । तर, नेमको फेसवुक पेजमा भने निकै आदर्शका कुराहरु उल्लेख गरिएको छ  ।

विद्यार्थी र अभिभावकसँग अनावश्यक प्रतिवद्धता नगर्ने र हुँदै नभएका नजितामा दावी नगरेका कारणले विद्यार्थीहरू र अभिभावकहरूले नेमलाई विश्वास गरेका छ र यसले नै आफुहरुलाई थप जिम्मेवार वनाएको उल्लेख छ  । 

नेम ‘विकास तथा नीति अध्ययन केन्द्र नेपाल’ अन्तर्गत सञ्चालनमा छ  ।

शिक्षक सेवा आयोगको परिक्षा पास गराइ दिने भन्दै लाखौं असुल्ने माथि प्रहरीको एक्सन

शिक्षक सेवा आयोगको प्रश्नपत्र बजारमा लिलामी, अडियो सम्वाद सार्वजनिक

नेम सेडेप नेपाल