अफगानिस्तानले चीनको बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभको सीमालाई हाइलाइट गर्दछ
काबुल । अफगानिस्तानमा तालिबानले कब्जा गरेपछि चीनले आफ्नो महत्वाकांक्षी परियोजना बेल्ट एन्ड रोड स्वतन्त्ररुपमा अघि बढाउने र अफगानिस्तानको खानी कब्जा गर्ने रणनीति बनाएको थियो। तर, हाल तालिबानले भने चीनको बीआरआईका लागि सीमितता तय गरेको छ।
तालिबानले अफगानिस्तानमा नियन्त्रण लिएपछि चीन बाहेक अरू कुनै पनि देशले खुलेर अगाडि आएनन् र समर्थन गरेन। सिंगापुरको एस राजरत्नम स्कूल अफ इन्टरनेशनल स्टडीजका वरिष्ठ फेलो र 'सिनोस्टन: चाइनाज इन्डभर्टेन्ट एम्पायर' का लेखक राफेलो पान्तुचीले निक्कीमा लेखेका छन् कि चीनलाई अफगानिस्तानले पनि स्तब्ध पार्ने काम गरिरहेको छ।
चिनियाँ संस्थानले अफगानिस्तानलाई करोडौं डलर सहायता प्रदान गरेको छ र बेइजिङको विदेश मन्त्रालयले पनि अफगानिस्तानको केन्द्रीय बैंक कोषमा जम्मा गरिएको ७ अर्ब अमेरिकी डलर जारी गर्न वाशिङ्टनलाई आह्वान गरेको छ।
यद्यपि यी सबै सकारात्मक संलग्नताले बेइजिङलाई भने अपेक्षित नतिजा हात पार्न सकस भइरहेको छ। तालिबानले उइगुर लडाकुहरूलाई देशभित्र आफ्नो गतिविधि कम गर्नका लागि चीन फिर्ता पठाउने अपेक्षा गरेको थियो। तर, तालिबानले भने उइगरहरुलाई फिर्ता नपठाउने बताएको छ।
टीटीपीले पाकिस्तानमा चिनियाँ हितलाई लक्षित गर्ने बलुची पृथकतावादी र अन्य लडाकुहरूलाई प्रशिक्षण दिने प्रस्ताव गरेको देखिन्छ। यसको माथि तालिबानले नयाँ दिल्लीलाई सक्रियताका साथ प्रस्तुत गरेर चिनियाँ अपेक्षाहरु पूरा गर्ने काममा बाधा पुगेको बेइजिङले महसुस गरेको छ।
आर्थिक लाभ लिन चीनले आफ्ना व्यापारीहरूलाई अफगानिस्तानमा पठायो। प्रत्यक्ष व्यापारमा वृद्धि अहिलेसम्म सीमित छ, र चीनका ठूला राज्य-स्वामित्व भएका उद्यमहरू सावधानीपूर्वक हिडिरहेका छन्। अफगान पक्षमा पूर्वाधार वा प्रबन्धकीय क्षमताको पूर्ण अभावले तिनीहरूको महत्वाकांक्षालाई सीमित पारेको छ।
बीआरआई अवधारणाको जन्म भएको एक दशकपछि पनि अफगानिस्तानले बेइजिङको विकास मोडेललाई विदेश नीति अवधारणाको रूपमा विश्वभर दोहोर्याउनको सहज नहुने बताएको छ। एक दशकअघि पेकिङ विश्वविद्यालयका अन्तर्राष्ट्रिय अध्ययनका प्राध्यापक वाङ जिसीले ‘मार्चिङ वेस्टवार्ड्स’ नामक लेखमा साथ बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ के हुने भनेर वैचारिक आधार तय गरेका थिए।
उक्त लेखमा, वाङले चीनको पश्चिमी भूमि सिमानामा अवसर र खतराहरूलाई हाइलाइट गर्दै वाशिंगटन र एशिया-प्रशान्त क्षेत्रमा चिनियाँ विदेश नीतिको अत्यधिक फोकसको निन्दा गरिएको थियो।
