साओ पाउलो । ब्राजिलको साओ पाउलोमा भारतीय सामुदायिक कार्यक्रममा भाग लिने क्रममा विदेशमन्त्री एस जयशंकरले चीनले सीमा सम्झौतालाई बेवास्ता गरेको छ र गलवान उपत्यकाको गतिरोधले दुई देशबीचको सम्बन्धको रूपमा छाया परेको बताएका छन्। 

जयशंकरले तीन देशको भ्रमणको पहिलो चरणमा ब्राजिलको साओ पाउलोमा भारतीय समुदायलाई भेट गर्दै पाराग्वे र अर्जेन्टिनाको पनि भ्रमण गर्ने बताइएको छ। 'हामीसँग सन् १९९० को दशकमा चीनसँग सीमा क्षेत्रमा ठूलो संख्यामा सेना ल्याउन निषेध गर्ने सम्झौताहरू छन्। त्यसलाई उनीहरुले बेवास्ता गरेका छन्। तपाईलाई थाहा छ गलवान उपत्यकामा के भयो। त्यो समस्या समाधान भएको छैन र यसले स्पष्ट रूपमा समस्या पारिरहेको छ।'

भारत र चीनबीचको वर्तमान सीमाको अवस्थाबारे बोल्दै जयशंकरले सम्बन्ध एकतर्फी हुन नसक्ने र त्यसलाई दिगो बनाउन आपसी सम्मान हुनुपर्ने बताए। उनले भने, 'उनीहरू हाम्रा छिमेकी हुन्। सबै आफ्नो छिमेकीसँग मिल्न चाहन्छन्। व्यक्तिगत जीवनमा र देशको हिसाबले पनि। तर सबैले उचित शर्तमा साथ पाउन चाहन्छन्। मैले तिमीलाई सम्मान गर्नुपर्छ। तिमीले मलाई सम्मान गर्नुपर्छ।'

'त्यसैले हाम्रो दृष्टिकोणबाट, हामी धेरै स्पष्ट छौँ कि हामीले सम्बन्ध निर्माण गर्नुपर्छ र त्यहाँ पारस्परिक सम्मान हुनुपर्छ। प्रत्येकको आ-आफ्नो चासो हुनेछ र सम्बन्ध निर्माणको लागि अरूलाई के चिन्ता छ भनेर हामी संवेदनशील हुन आवश्यक छ।'

फिंगर एरिया, गलवान उपत्यका, हट स्प्रिङ्स, र कोङ्रुङ नालालगायत धेरै क्षेत्रमा चिनियाँ सेनाले गरेको अतिक्रमणलाई लिएर भारत र चीन सन् २०२० को अप्रिल-मेदेखि विवादमा छन्। जुन २०२० मा गलवान उपत्यकामा चिनियाँ सेनासँगको हिंसात्मक झडपपछि स्थिति बिग्रियो।

'सम्बन्ध दुईतर्फी हुनुपर्दछ। स्थायी सम्बन्ध एकतर्फी हुन सक्दैन। हामीलाई त्यो पारस्परिक सम्मान र पारस्परिक संवेदनशीलता चाहिन्छ। अहिले यो कुनै गोप्य कुरा छैन कि हामी धेरै कठिन चरणबाट गुज्रिरहेका छौं,' जयशंकरले थपे।

जयशंकरले ब्राजिल र भारत बीचको प्रभावकारी पुलको रूपमा सेवा गरेकोमा भारतीय समुदायलाई धन्यवाद पनि दिए। 'भारत-ब्राजिल सम्बन्ध राम्रो भावना, महान सद्भावना र बढ्दो सहयोग द्वारा परिभाषित गरिएको छ। प्रभावकारी पुलको रूपमा सेवा गरेकोमा भारतीय समुदायलाई धन्यवाद,' उनले थपे।