इस्लामावाद । गत हप्ता पाकिस्तानको १७ औं सेना प्रमुख (सीओएएस) मा जनरल असिम मुनीरले औपचारिक पदभार ग्रहण गरे। पाकिस्तानी सेनाको प्रमुखको रूपमा रहेका कमर जावेद बाजवा सेवानिवृत भएपछि १७ औं सेना प्रमुखको रुपमा मुनिरले पदभार ग्रहण गरेका हुन्। 

उनका अघि चुनौतीका पहाडहरु छन्। पाकिस्तानले अफगानिस्तानको सिमानामा पाकिस्तानी तालिबान (तेहरिक-ए-तालिबान पाकिस्तान - टीटीपी) को बढ्दो विद्रोहदेखि लिएर अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) सँग ऋण वार्ता जारी राख्दा विभिन्‍न राजनीतिक चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको बेला मुनीर सेना प्रमुखमा नियुक्त भएका हुन्। आर्थिक मन्दी, शरीफ सरकार र इमरान खान नेतृत्वको विपक्षी बीचको राजनीतिक गतिरोध, र गर्मीको बाढीसँग जोडिएको प्रचलित मानवीय प्रतिक्रिया मुद्दाहरू उनका अगाडि रहेा छन्। 

नयाँ सीओएएसको नियुक्ति पाकिस्तानको वास्तविक सबैभन्दा शक्तिशाली व्यक्तित्व मानिन्छ, जुन विगत महिनाहरूमा तीव्र राजनीतिको विषय भएको थियो। नयाँ सीओएसको नियुक्तिले २०२२ मा पाकिस्तानको ठूलो भागमा गम्भीर आर्थिक र मानवीय संकटको बावजुद पाकिस्तानी मिडियामा प्रभुत्व जमाएको थियो। 

नयाँ सीओएएसको बहसले पाकिस्तान तहरीक-ए-इन्साफ (पीटीआई) को इमरान खानलाई हटाउन र पूर्व प्रधानमन्त्री नवाज शरीफका भाइ शेहबाज शरीफको नेतृत्वमा गठबन्धन सरकारको उदयमा पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको थियो। २०२२ को अन्तमा बाजवाको सेवानिवृत्ति पछि खानले सीओएएसको पदभार ग्रहण गर्ने पक्षमा रहेका उम्मेदवारसँग सरिफद्वारा प्रस्तावित अविश्वासको मत महत्त्वपूर्ण रूपमा जोडिएको बताएका थिए। 

सुरुमा बाजवा र सेनाबाट राजनैतिक समर्थन प्राप्त गर्दा, बाजवासँग खानको सम्बन्ध उनको प्रधानमन्त्रीको अवधिभर बिग्रिएको थियो। नीतिमा मतभेद र विशेष गरी खानको संयुक्त राज्य अमेरिकाप्रति बढ्दो द्वन्द्वात्मक बयानबाजीका कारण दुबैबीच सम्बन्धमा समस्या देखिएको थियो। खानले पाकिस्तानी इन्टर-सर्भिसेस इन्टेलिजेन्स (आईएसआई) को पूर्व निर्देशक फैज हमीदलाई नयाँ सीओएएसको रूपमा नियुक्त गर्ने लक्ष्य राखेका थिए, यो नियुक्तिले खानको शक्तिमा पकड बढाउने थियो। अन्ततः अविश्वासको मतलाई सक्षम पार्ने सैन्य प्रतिष्ठानका हितकर्ताहरूबाट थप धक्का र राजनीतिक समर्थनमा कमी आएपछि खानले बाजवालाई पदबाट हटाउन संयुक्त राज्य अमेरिकाबाट हस्तक्षेप गर्न अनुमति दिएको आरोप लगाएका हुन्।

आफ्नो पदमुक्तिपछि खानले तत्काल चुनावको माग गर्दै इस्लामाबादमा माओ शैलीको ‘लांग मार्च’ घोषणा गरेका थिए। शरीफको सरकारलाई सैन्य प्रतिष्ठानबाट प्राप्त समर्थनले पीटीआईको राजनीतिक आधारलाई विशेष गरी सहरी केन्द्रहरूमा अझ टाढा बनाएको छ। पाकिस्तान भरका शहरहरूमा पीटीआईको विरोध प्रदर्शनले सेनाको खुला रूपमा आलोचना गर्‍यो र सेनाको पूर्वाधारमा बाधा पुर्‍यायो - जुन देशमा सेनाले ठूलो आर्थिक, राजनीतिक र सामाजिक कार्यहरू खेल्न जारी राखेको एउटा असाधारण घटना हो।

सीओएएसको रूपमा मुनिरलाई सरिफको छनोटले बढ्दो अस्थिर घरेलु राजनीतिक वातावरणमा निरन्तरता र स्थिरता सुनिश्चित गर्ने प्रयासलाई दर्शाउँछ। मुनिरलाई इस्लाम धर्मको संस्थागत रक्षकको रूपमा सेनाको स्वयं-सिर्जित छविको लागि खेल्दै एक धार्मिक मुस्लिम भनेर चिनिन्छ। महत्त्वपूर्ण रूपमा, उनी बाजवाको लामो समयदेखि विश्वासपात्र थिए। जसको अधीनमा उनले फोर्स कमाण्ड उत्तरी क्षेत्रहरूमा ब्रिगेडियरको रूपमा सेवा गरेका थिए। 

मुनीरको बारेमा, प्रतिष्ठित पाकिस्तानी अखबार द डनले 'हाफिज-ए-कुरान (कुरान पूर्ण रूपमा कण्ठ गरेको व्यक्ति) हुनुको अलावा, उनी एक पेशेवर, सक्षम र सिद्धान्तमा कटिबद्ध अधिकारी भएको बताएका छन्। उनको नेतृत्वमा सेनाले सफलताको नयाँ उचाइमा पुग्नेमा म विश्वास व्यक्त गरिएको छ। 

सन् २०१८ मा आईएसआईको निर्देशकको रूपमा नियुक्त हुनु अघि मुनीरले २०१७ मा सेनाको मिलिटरी इन्टेलिजेन्सको प्रमुखको रूपमा काम गरेका थिए। आईएसआईको प्रमुखको रूपमा मुनीरको कार्यकाल इतिहासमा सबैभन्दा छोटो भयो। 

मुनिरको नियुक्तिले शरीफको मुख्य सहयोगी मात्र होइन, खानको प्रमुख प्रतिद्वन्द्वी पनि बनाएको छ। विगतमा प्रिमियर र सीओएएस बीचको नजिकको प्रारम्भिक सम्बन्धले नीति पङ्क्तिबद्धताको ग्यारेन्टी गरेको छैन। यद्यपि यो नवाज शरीफ थिए जसले १९९८ मा परवेज मुशर्रफलाई सीओएएस बनाएका थिए, तर मुशर्रफले एक वर्ष पछि आफूलाई राष्ट्रपतिको रूपमा स्थापित गर्दै नवाजलाई हटाएका थिए। जिन्नापछिको सबैभन्दा लोकप्रिय पाकिस्तानी राजनीतिज्ञ जुल्फिकार अली भुट्टोले झनै डरलाग्दो नियति भोगेका थिए।