नयाँ दिल्ली । नौसेना प्रमुख एडमिरल आर हरि कुमारले सोमबार इन्डो-प्यासिफिकमा बढ्दो भू-राजनीतिक शक्तिको खेलमा चिन्ता व्यक्त गर्दै यस क्षेत्रमा अमेरिका-चीन प्रतिद्वन्द्वी 'म्याराथन' हुने सम्भावना रहेको उल्लेख गरेका छन्। 

विवेकानन्द इन्टरनेशनल फाउन्डेसन (भीआईएफ) मा 'सामुद्रिक क्षेत्रको राष्ट्रिय सुरक्षा चुनौतीहरूमा विमर्श'को सम्बोधनमा उनले भने, 'अमेरिका-चीन प्रतिद्वन्द्वी यहाँ रहनका लागि यो छोटो स्पिन होइन तर यो लामो म्याराथन हुनेछ। तिनीहरू यसमा संलग्न छन्। यसले अपरिहार्य रूपमा पश्चिम र चीनको बीचमा मित्र राष्ट्रहरू र केन्द्रीय शक्तिहरू बीचको पहिलो विश्वयुद्धकालीन नौसैनिक हतियार दौडको नेतृत्व गरेको छ।'

नौसेना प्रमुखले यस क्षेत्रमा अमेरिका-चीन प्रतिद्वन्द्वीले हतियारको दौड निम्त्याएको बताए। 'उदाहरणका लागि, चीनले विगत १० वर्षमा १५८ युद्धपोतहरू समावेश गरेको छ जुन म भन्न चाहन्छु कि सम्भवतः सम्पूर्ण भारतीय नौसेनाको आकार हो र यो प्रक्रिया अझै जारी छ,' उनले भने, 'त्यसैले यो हतियार दौडले हाम्रो श्रोत-सम्पन्न क्षेत्रलाई प्रभाव, बजार, स्रोत र उर्जा लगायतका लागि झट्काको अखाडा बनाएको छ।'

नौसेना प्रमुखले प्रतिद्वन्द्वीले यस क्षेत्रमा अन्तरिक्षको लागि धम्की दिएको र धेरै बाह्य शक्तिहरू आउन चाहेको बताएका छन्। 

'ठूलो संख्यामा देशहरू आफ्नो इन्डो-प्यासिफिक रणनीति लिएर आएका छन् र तिनीहरूमध्ये धेरै यस क्षेत्रसँग सम्बन्धित छैनन्। इन्डो-प्यासिफिक भू-रणनीतिक वास्तविकताको रूपमा पनि ठूलो शक्ति प्रतिस्पर्धाको पुनरागमनको साथ छ,' उनले भने।

'एकैसाथ प्रतिस्पर्धा र सहयोगले सुरक्षाको जटिलताहरूलाई जोड दिन्छ। युरोपमा चलिरहेको द्वन्द्वको बारेमा धेरै भनिए पनि तथ्य यो हो कि रुसमाथि पश्चिमाद्वारा व्यापक प्रतिबन्धको बाबजुद पनि अधिकांश युरोपले रूसी ऊर्जा प्राप्त गरिरहेको छ जसले द्वन्द्वको समयमा पनि राज्यहरू पूर्ण रूपमा आपसी रहित हुन सक्ने सम्भावना छैन,' उनले भने। 

उनले ‘मेड इन इन्डिया’ आईएनएस विक्रान्त विमान वाहकको निर्माणमा देशले हासिल गरेको महत्वपूर्ण उपलब्धिलाई पनि प्रकाश पार्दै यसमा स्टीललगायत स्वदेशी उपकरणको धेरै उच्च प्रतिशत रहेको बताए। जुन रक्षा अनुसन्धान तथा विकास संगठन र स्थानीय इस्पात कम्पनीहरु विकसित भएका छन् ।

'मलाई लाग्छ कि हाम्रो राष्ट्रको समुद्री चरित्रले अब हाम्रो समग्र दृष्टिकोणलाई आकार दिइरहेको छ र सम्भवतः यो योग्यको मान्यता प्राप्त गर्दैछ। सामुद्रिक सुरक्षा र भारतको समृद्धिबीचको अन्तरसम्बन्ध भारतको राजनीति, नीति निर्माता र जनताका लागि अझ स्पष्ट हुँदै गएको छ। यसरी समुद्री भारत बढ्दै गइरहेको छ र समयको लहरले यी उच्च पानीहरूमा यात्रा गर्ने यो अवसरलाई सदुपयोग गर्न माग गर्दछ,' नौसेना प्रमुखले थपे।