न्यूयोर्क । जल शक्तिका केन्द्रीय मन्त्री गजेन्द्र सिंह शेखावतले भारतले सरसफाइ र पिउने पानीमा विश्वव्यापी पहुँच सुनिश्चित गर्न दुई प्रमुख मिशनहरू कार्यान्वयन गरिरहेको छ। संयुक्त राष्ट्रसंघ २०२३ जल सम्मेलनको तेस्रो पूर्ण बैठकलाई सम्बोधन गर्दै शेखावतले दिगो विकास लक्ष्यहरू हासिल गर्न जोडिएका भारतका प्राथमिकता, नीति र कार्यहरूबारे प्रकाश पारेका छन्। 

शेखावतले जलशक्तिको एक एकीकृत मन्त्रालयलाई प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले २०१९ मा पानी व्यवस्थापनमा थप समन्वय र तालमेल दिनको लागि बनाएको थियो। उनले राजनीतिक इच्छाशक्ति, सार्वजनिक वित्त पोषण, साझेदारी, जनसहभागिता र अनुनयलाई दिगो व्यवहार परिवर्तन सुनिश्चित गर्नका लागि पाँचवटा सिद्धान्तको रुपमा व्याख्या गरेका छन्।

'भारतमा पानी व्यवस्थापनमा थप एकता र तालमेल दिन, हाम्रा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले २०१९ मा जल शक्तिको एक एकीकृत मन्त्रालय सिर्जना गरेका हुन्। राजनीतिक इच्छाशक्ति, सार्वजनिक वित्तपोषण, साझेदारी, जनसहभागिता र दिगो व्यवहार परिवर्तन सुनिश्चित गर्नका लागि अनुनय गर्ने पाँचवटा सिद्धान्तहरू हाम्रा कार्यहरूको आधार हुन्,' शेखावतले भने।

'हामीले निजी आविष्कारकर्ताहरू, स्टार्ट अपहरू र पानी प्रयोगकर्ता संघसँगको साझेदारीमा सरकारी स्रोतहरूमार्फत पानी क्षेत्रमा २४० अर्ब डलरभन्दा बढी लगानी गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका छौं। भारतले सरसफाइ र पिउने पानीमा विश्वव्यापी पहुँच सुनिश्चित गर्न दुईवटा प्रमुख मिशनहरू कार्यान्वयन गरिरहेको छ,' उनले थपे।

जल शक्तिका लागि केन्द्रीय मन्त्रीले वाटर लाइफ मिसन जुन समानार्थी हो, सन् २०२४ सम्ममा ग्रामीण घरपरिवारमा सुरक्षित र किफायती खानेपानी उपलब्ध गराउने लक्ष्य राखिएको छ। उनले ५० अर्ब डलरको कार्यक्रमलाई सफलतापूर्वक कार्यान्वयन गर्ने प्रतिबद्धतासहितको भारत एसडीजी ६.१ हासिल गर्न अघि बढ्ने बताए। 

'जल जीवन मिशन एसडीजी लक्ष्य ६.१ को पर्यायवाची छ र सन् २०२४ सम्म ग्रामीण घरपरिवारमा सुरक्षित र किफायती खानेपानी प्राप्त गर्ने, गाउँमा खानेपानी आपूर्ति प्रणालीको आफ्नै व्यवस्थापन, बलियो संस्थाहरूको विकास र सरोकारवालाहरूको क्षमता निर्माणमा सहयोग गर्ने लक्ष्य राखिएको छ। 

उनले भने, 'भारतको स्वच्छ भारत मिशन वा स्वच्छ भारत मिशन माइलस्टोन २०१९ मा पुग्यो, जब देशलाई खुला दिसामुक्त घोषणा गरियो।' उनले भारतले एसडीजी ६.२ हासिल गर्ने आफ्नो यात्रामा २०१४ देखि १०५ मिलियन भन्दा बढी शौचालयहरू निर्माण गरेको छ र ६०० मिलियन भन्दा बढी भारतीयहरूको व्यापक स्तरमा व्यवहार परिवर्तन मार्फत सरसफाइ बानीहरू परिवर्तन गरेको छ।'

आफ्नो सम्बोधनमा, उनले जल कार्य दशकको महत्वपूर्ण लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न सामूहिक प्रयासमा भारतको प्रतिबद्धता, समर्थन र साझेदारीको बारेमा आश्वासन दिए।