बेइजिङ । चीनका युवाहरु आफ्नो शैक्षिक योग्यता र रोजगारी स्थितिबाट थप निराश बन्दै गएका छन्। बेरोजगारीको एक घातक संयोजन र उच्च शैक्षिक योग्यताले चीनका युवाहरूलाई असर गरेको छ र धेरै युवाहरू जीविकोपार्जनका लागि जबरजस्ती श्रममा लाग्‍न बाध्य भएका छन्।
अहिलेको संकट कति गम्भीर छ भने चीनको कम्युनिष्ट पार्टीले प्रमाणित गरेको छ, जहाँ स्नातक गरेका युवाहरूलाई म्यानुअल र ब्लु कोलार लेबरको रुपमा काम गर्न प्रोत्साहित गरेको छ। मार्च २०२३ को तथ्यांक अनुसार १९.६ प्रतिशत १६ देखि २४ वर्षका युवाहरू बेरोजगार थिए, जुन गत जुलाईमा १९.९ प्रतिशत रहेको थियो।

विश्वविद्यालयको शिक्षा भएकाहरू बेरोजगार युवाहरुको संख्या १.४ गुणा बढी थियो। यसले बढ्दो बेरोजगारी दर, विशेष गरी युवाहरु माझ, नियन्त्रण गर्न सीपीसीको असक्षमतालाई पनि स्पष्ट चित्रमा देखाएको छ। । चिनियाँ सरकारले युवाहरूलाई अध्ययन गर्न प्रोत्साहित गर्दै आएको छ, जसले पनि समस्यालाई समाधान गर्नुको साटो निरन्तर बढाउँदै लगेको पाइन्छ।

यो कुरा बुझाउन एउटा उदाहरण मात्र पर्याप्त छ। चिनियाँ सत्ताले सञ्‍चालन गरेको हेनानमा रहेको राज्यको स्वामित्वको तम्बाकू कारखानामा कारखानामा काम गर्ने स्‍नातक गरेका युवाहरुले मासिक करिब ८,३०० युआन कमाउँछन् भने बाहिर त्यही स्‍नातक गरेको युवाले औसतमा ५ हजार ८०० युआन कमाउँछ।

युवाहरूको लागि जिम्मेवार मुख्य मुद्दाहरू मध्ये एक बेरोजगारी संकट भनेको 'आरक्षण वेतन' दर बीचको ठूलो अन्तर पनि हो। युवा स्नातकहरू स्वीकार गर्न इच्छुक छन् र बेरोजगारी दर र फर्महरूले भुक्तान गर्ने वेतनले उनीहरुबीच ठूलो खाडल सिर्जना गरेको छ।

यो असमानताको खाडलले थप चुनौतीहरु सिर्जना गरेको छ। सांघाई र बेइजिङ जस्ता ठूला शहरहरूमा नयाँ स्नातकहरू प्रति महिना औसत ५ हजार २९० युआन मात्र भुक्तानी प्राप्त गर्छन्। जुन उनीहरुका लागि २५ स्क्वायर मिटरको अपार्टमेन्ट भाडामा लिन पर्याप्त छ।

अप्रिल २०२३ को तथ्यांक अनुसार १६ देखि २४ वर्ष उमेर समूहका चिनियाँ नागरिकको बेरोजगारी दर २०.४ प्रतिशतले बढेको छ र जुन गत अप्रिलमा कम थियो। हाल ११.६ मिलियन विद्यार्थीहरू बेरोजगार रहेका छन्। जुन एक महिना कलेज सकेर र व्यावसायिक विद्यालयहरूबाट स्नातक गरी रोजगार बजारमा प्रवेश गरेका छन्।

यो पूर्वप्रधानमन्त्री ली खछ्याङले १२ करोड रोजगारी सृजना गर्ने वाचा गरेका थिए र र पछि, राज्य परिषदले उक्त युवा बेरोजगारी समस्या सामना गर्न १५ उपायहरूको सेट घोषणा गर्‍यो। उपायहरूमा कम्पनीहरूको लागि एक-अफ बोनस समावेश छ, जसमा बेरोजगारको रूपमा दर्ता भएका युवालाई काममा लगाइने उल्लेख थियो।

लाखौं नयाँ इन्टर्नशिप स्पटहरू, राज्य-स्वामित्व कम्पनीहरू र विभागहरूमा काममा लगाउने उनीहरुले बेरोजगारको संख्या घटाउने उल्लेख भए पनि बेरोजगारीको दरमा भने कुनै कमी आउन सकेको छैन। अघिल्लो वर्षको तुलनामा जागिर आवेदकहरूको संख्या लगभग दोब्बर भएको छ।

चाइना इन्स्टिच्युट फर एम्प्लॉयमेन्ट रिसर्च एण्ड चाइनिज रोजगारीको रिपोर्ट अनुसार बोर्ड झाओपिनले बजारको माग र जागिर आवेदकहरू बीचको अनुपात देखाएको छ। सन् २०२२ को तेस्रो त्रैमासिकमा कलेज स्नातकहरू र बेरोजगारबीचको अन्तर ०.५७ प्रतिशत थियो भने सन् २०२१ मा १.२४ अंक भयो। यसअघि सन् २०२० मा १.३८ भन्दा कम अनुपातले जागिरको लागि प्रतिस्पर्धा र जागिर खोज्नेहरू बीच कम आत्मविश्वासबीच भयंकर खाडल रहेको संकेत गर्दछ।

शहरमा औसत युवा रोजगारी दर १७.५ प्रतिशत रहेको छ भने १६ देखि २४ वर्ष पुरानो भयो भने गत जुलाईमा स्नातक सिजनमा संख्या बढेको हो। १९.९ प्रतिशतले प्रत्येक ५ युवा शहरीहरूमा लगभग १ जना बेरोजगार रहेको जनाउँछ भने २०१८ मा रेकर्ड-किपिङ सुरु भएयता उच्चतम अनुपात रहेको बताइएको छ।

चिनियाँ युवाहरू आज आफ्नो दुर्दशालाई कोङ यिजीसँग तुलना गर्दैछन्। लु शुनद्वारा सन् १९१९ छोटो कथाको नायक र कङ उच्च शिक्षित व्यक्ति थिए भने गरिबीमा बाँचिरहेका थिए किनभने उनी शारीरिक श्रम गर्न धेरै गर्व गर्थे। कोंग यीजी मेम चिनियाँ सामाजिक सञ्जालमा निराशाजनक वर्णन गर्ने पछिल्लो प्रवृत्ति रहेको छ।

हतार संस्कृतिलाई अस्वीकार गर्ने युवाहरू अन्य लोकप्रिय बजवर्ड्स र चाइना मेमेमा आजको जेनरेशन जेडले आफूलाई आधुनिक दिनको कोङ यिजीको रूपमा उनीहरूको शिक्षामा बाधा पुर्‍याउने संकेत गर्दै घट्दो रोजगारीका सम्भावनाहरूसँगै चीनसँग समायोजन गर्ने भएका छन्।

तिनीहरूले प्रचलन 'कोंग यिजी साहित्य' डब गरे र यसलाई गीतमा उतारेका छन् र एक कार्टुनमा चीनको बेरोजगारी झल्किने काम गरिएको छ। एउटा तरिका ग्रेजुएटहरूलाई सन् २०२५ सम्म पूर्ण बेरोजगारी अन्त्य गर्ने योजना अनुसार ‘पहाडदेखि, ग्रामीण इलाकासम्म’ भन्‍ने नारासहित योजना अघि सारिएको छ।

यस योजनामा माओ विचारधाराको प्रचारप्रसार तथा अन्य निकै बल लाग्‍ने काम गराउने र यसका लागि उनीहरुलाई दुर्गम ठाउँमा पठाउने काम गरिएको छ। यसले युवाहरुमा निराशाको स्तर थप बढाउँदै लगेको पाइन्छ।

राज्य सञ्चारमाध्यमले कोङ्ग यिजी प्रकरणको व्याख्या गर्ने प्रयास गरेको छ। एक विद्वानको अभिमानी तरीकालाई पछाडि छोड्न नसक्‍ने प्रयोग गर्न इन्कार गर्दै आफ्नो अवस्था परिवर्तन गर्न शारीरिक श्रममा लाग्‍नु पर्ने बाध्यात्मक स्थिति पनि सिर्जना गरिएको छ।

चिनियाँ सरकारी सञ्चारमाध्यमले रोजगारी नपाउनुको दोष पनि युवालाई नै दिने गरी भाष्य निर्माण गर्न खोजिएको छ। युवाहरूलाई जागिर र आग्रहको बारेमा 'अत्यधिक छनौट' भएको आलोचना गर्ने लेखहरूको श्रृंखला
तिनीहरूले आफ्नो घमण्डलाई पन्छाएर शारीरिक श्रम गर्नुपर्ने गरी समाचारहरु आइरहेका छन्।

कम्युनिष्ट युवा लीगले गत महिना यसको आधिकारिक विच्याट अकाउन्टमा पोस्ट गरेको लेखमा युवा कलेज स्नातकहरूमा 'तिनीहरूको विद्वान गाउनहरू खोलेर खेतमा जानुपर्ने' उल्लेख गरिएको छ। राज्यको यस्तो प्रचारबाट सामाजिक सञ्जालमा आक्रोशित प्रतिक्रियाहरु आइरहेको छ।

त्यसको प्रतिक्रियामा एक ब्लगरले जवाफ दिएका छन्, 'अर्थव्यवस्था शौचालयमा परिणत भएको छ, र बेरोजगारी गम्भीर छ। सन् २०२० अघि, लगभग कुल १० प्रतिशत रहेको बेरोजगारी थियो। राष्ट्रपति सीको शून्य-कोभिड लकडाउनहरू नष्ट भयो। चीनभरि साना र मध्यम आकारका व्यवसायहरू, जुन सामान्यतया हुनेछ। यो सहरी रोजगारीको दुई तिहाइ मात्र हो र अर्को तरिका कोभिड महामारीले अझै पनि युवा जागिर खोज्‍ने धेरै विद्यार्थीहरूलाई असर गरिरहेको छ।

चीनको अर्थतन्त्र आगामी महिनामा सुदृढ हुने अपेक्षा गरिएको छ र जबसम्म उपभोक्ताहरूले फेरि पर्याप्त विश्वस्त महसुस गर्दैनन्। यसैबीच कोरोना महामारी कारण चीनको लकडाउनका कारण पनि सम्पत्ति, प्रविधि र शिक्षामा क्षेत्रहरूले पनि ताजा स्नातकहरूको यी परम्परागत रोजगारदाताहरूले रोजगारी दिनसक्‍ने अवस्था छैन।

टेक दिग्गज अलिबाबाले मात्र गत वर्ष कम्तिमा १५,००० रोजगारी कटौती गरेको छ। यसमा विश्वव्यापी आर्थिक मन्दी र चीन विरुद्ध बढ्दो भूराजनीतिक शत्रुताका कारण हुवावेले पनि स्टाफ कटौती गरेको थियो। भूराजनीतिक फ्रन्ट लाइनमाको चपेटामा परेको हुवावेले गत वर्ष मात्र कामदार कटौती गरेको हो।

काइसिनका अनुसार चीनका शीर्ष १०० कम्पनीहरुमध्ये दुई तिहाई भन्दा कम आफ्नो कटौती गरेको छ। घरेलु बेरोजगारीलाई सहज बनाउन केन्द्र र स्थानीय सरकारहरु रहेका छन्। राज्य-वित्त पोषित रोजगार कार्यक्रमहरू जस्ता उपायहरू रोल आउट गर्दै र राज्य-स्वामित्व भएका उद्यमहरूलाई नयाँ स्नातकहरू भर्ती गर्न प्रोत्साहित गरिरहेको छ।

बृहत् आर्थिक मन्दी र स्थानीय वित्तीय कठिनाइहरूको पृष्ठभूमि, विशेषज्ञहरू र बढ्दो आर्थिक दबाबलाई आत्मसात गर्न सार्वजनिक क्षेत्रको प्रयास मात्र पर्याप्त नभएको र बेरोजगार कलेज विद्यार्थीहरूको संख्या कसरी प्रेरित गर्ने भन्नेमा ध्यान केन्द्रित गरिएको छ। निजी व्यवसायहरू बीच विश्वास कायम राख्‍न चीनका युवाहरूको गम्भीर सामाजिक समस्या लुकाउन सफल हुन थालेको बताइएको छ।