चन्द्रयान–३ को सफल अवतरण र सूर्य मिसनका लागि यान प्रक्षेपण गरेर उत्साहित भएको भारतले अव समुन्द्रयान पनि पठाउने तयारी गरेको छ।

चेन्नाइको नेशनल इन्स्टिच्यूट अफ ओशन टेक्नोलोजीले समुद्रायन अर्थात मत्स्य ६००० निर्माण गरेको छ। यसले तीनजना मानिसहरु बोकेर समुद्रको ६ किलोमिटर गहिराईसम्म जाने र त्यहाँको अध्ययन अनुसन्धान गर्ने जनाईएको छ।

भारतका पृथ्वी विज्ञानमन्त्री किरेन रिजिजूूले सेप्टेम्बर ११ मा एक ट्वीट गर्दै भारतको अबको मिसन समुद्रयान भएको बताएका छन् । यसमा वसेर समुन्द्रको सयर गर्नेहरुले त्यहाँको स्रोत तथा जैविक विविधताको अध्ययन गर्नेछन् ।

यो मिसनबाटबाट सामुद्रिक अर्थतन्त्र अर्थात् ब्लू इकोनोमीको विकास गर्ने उद्देश्य छ । भारतीय अन्तरिक एजेन्सी इसरोले चन्द्रयान ३, गगनयान तथा सूर्य मिसनजस्ता अन्तरिक्ष मिसन चलाइरहेका बेला पृथ्वी विज्ञान मन्त्रालयले समुद्रको गहिराइ नाप्ने तयारी सुरु गरेको हो।

भारतको नेसनल इन्स्टिच्यूट अफ ओसन टेक्नोलोजीले यसअघि एक पर्सनल स्फेयर यान बनाएको थियो । जुन समुद्रको ५ सय मिटर सम्मको गहिराइमा जान सक्थ्यो । उक्त यानमा एकजना मात्रै व्यक्ति बस्न मिल्थ्यो ।

समुद्रयान मिसन पूर्णरुपमा स्वेदेशी लगानी तथा प्रविधिमा बनेको भारतीय सामुद्रिक परियोजना हो । यो यान निर्माण गर्न टाइटेनियम धातुको प्रयोग गरिएको छ । यसको ब्यास २.१ मिटर छ । यसमा १२ घण्टाका लागि तीन जनासम्म मानिस बसेर समुद्रको ६ हजार मिटरको गहिराइसम्म जान सक्दछन् । यो यान ९६घण्टासम्म समुद्रको पानीभित्र रहन सक्दछ ।

यो मिसनको सुरुआत २०२६ मा हुने अपेक्षा गरिएको छ । सफल लञ्चिङ पश्चात् अमेरिका, रुस, फ्रान्स, जापान तथा चीन जस्ता देशहरुको समूह अर्थात् एलिट क्लबमा भारत पनि प्रवेश गर्नेछ । 

समुद्रयानको उद्देश्य समुद्रको गहिराईमा खोज गर्नु तथा सामुद्रिक पिँधमा खनिजको उत्खननका लागि पनडुब्बीको माध्यमबाट मानिसलाई पठाउनु हो । आमरुपमा पनडुब्बीहरु केवल ३ सय देखि ४ सय मिटरको गहिराइसम्म मात्र जान सक्दछन् । तर समुद्रयान भने ६ हजार मिटर सम्म पुग्नेछ ।

समुद्रयान परियोजनाको लागत ४१ अर्ब भारु रहेको छ । सन् २०२१ मा भारतको पृथ्वी विज्ञान मन्त्रालयले यो परियोजना अघि सारेको हो । यसको उद्देश्य सामुद्रिक संशाधनहरुको खोज गर्नु हो ।