काठमाडौं । काठमाडौं महानगरका पूर्वमेयर केशव स्थापित अहिले प्रदेश नम्बर ३ प्रदेश सभाका लागि उम्मेदवार छन् । पूर्वमेयर स्थापितसँग सबैभन्दा बढी के छ भनेर सोधियो भने त्यो हो उनका योजनाहरु । यी योजनाहरु सुन्नेहरुका लागि मजाक जस्तो पनि लाग्न सक्छ । किनभने उनका योजना छन् नै अपत्यारिला जस्ता । नेपालआजसँगको पछिल्लो कुराकानीमा स्थापितले धेरै योजना सुनाए । उनीसँगको भिडियो अन्तर्वार्ताका क्रममा उनले व्यक्त गरेका धारणाको मूल अंश निम्नानुसार छन्:

‘काठमाडौंका मेयर विद्या सुन्दर शाक्यले १०० दिनमा १०१ काम गर्ने भनेका थिए । तर त्यसमा कर्मचारीतन्त्रले काम गर्न दिएन । केही कानुन नबनेर काममा बाधा भयो । उदाहरणका रुपमा घरजग्गा कर स्थानीय सरकारले उठाउने भनेको हो । तर अर्थमन्त्रालयले मानेन । विवाद भयो । २ अर्ब रोकियो । २ अर्ब भएको भए सामाजिक सुरक्षा भत्ता दिइ सक्थ्यौं । यही भएर सर्वसाधारणलाई केही काम भएन भन्ने लागेको छ । त्यो १०१ मैले नै ड्राफ्ट गरेको हो ।

अर्थमन्त्रालयले धोका दिएर मात्रै हो नत्र अहिलेसम्म विद्या सुन्दरले सामाजिक सुरक्षा भत्ता ५ हजार बाँढीसक्ने थिए । अब हेर्दै गर्नुहोस आउँदो दशैसम्म यो काठमाडौको मुहार नै फेरिने छ । उदाहरणका लागि केशर महललाई लिउँ न । भित्र कति राम्रो छ । बाही बाक्लो पर्खाल छ । भित्रको बाहिरबाट देखिँदैन । हिजो राणा शासनमा पो भित्र व्यभिचार गर्न पर्खाल लगाए त ।

अब त गणतन्त्रमा त्यो पर्खाल भत्काएर पाइपको पारदर्शी बेरा लगाउने हो । त्यस्तो पाइपमा म्युजिकल जोडेर संगीतमय बनाउनु पर्छ । सेन्सर जोडेर त्यहाँ अटोमेटिक धुन बज्ने बनाउने र कुनै दिन आनी छोइङको गीत सुन्ने हो । त्यस्ता पाँच सय वटा स्थान मैले चिन्ह लगाएर राखेको छु । त्यो अब बनाउनु पर्छ । जहाँ हेर्दा पनि गार्डेन, जहाँ पनि भव्य महल बनाउनु पर्छ । त्यति भएपछि पर्यटक कति आउँछन् । सुन्दर ठाउँमा प्रमी प्रेमीका कति रमाउँछन् होला ।

अबको केही दिनपछि चुनावपछि चाँडै काम देखिनेछ । स्थानीय तहको निर्वाचन र अहिलेको निर्वाचन फरक हो ।

अहिले म निर्वाचनका लागि मतदाता कहाँ पुगेको छु । अधिनायकवाद भनेर कसैले भनेको छैन । मेरो क्षेत्रमा हामी भिमसेन दासलाई जित्छौं ।

राम्रो काम गर्नका लागि १० हजार मानिस मलाई चाहिएको छ । योग्य मानिस । जसले यो देशको मुहार फेर्न सक्छ । मान्छे कांग्रेस होस कि कम्युनिष्ट होस मतलव छैन । कुनै बेला महामण्डले कमल थापाको भाई अझै कडा मण्डले गणेश थापालाई फुटबलमा ल्याएँ । उ मण्डले भए पनि फुटबलमा योगदान दिन सक्छ भनेर ल्याएको हो नी त । एन्फाको अध्यक्ष पनि बनाएँ । उनी राप्रपा हुन् कि जे हुन् मलाई मतलव भएन ।

नेपालमा पनि अब ‘बिग ब्याङ’ हुनेवाला छ । त्यो विग ब्याङको आवाज मैले सुनिसकेको छु । जसरी चराचुरुंगीले भूकम्प आउनु अघि थाहा पाउँछन्, मैले पनि अबको एक दुई महिनामा भयंकर ठूलो परिवर्तन आउँदैछ भन्ने भित्रभित्रै मैले आवाज सुनिसकेको छु । ममा यस्ता अदभूत सेन्स कसरी आयो थाहा छैन । तर आयो । अहिले माओवादीका नेता कार्यकर्ताको अनुहारमा चाउरिएको छाला अहिले फुकिसकेको छ । उनीहरुको अनुहारमा चमक छ । एमालेसँग मिलेपछि उनीहरुमा जित्ने मनोवल उठेको छ । अहिले मैले झक्कु सुवेदीलाई जिताउन लागि परेको छु । प्रचार कसरी गर्ने, अरुका कमजोरीलाई कसरी उछाल्ने भन्ने मैले योजना बनाइरहेको छु । काम गरिरहेको छु ।
...
काठमाडौंका प्रत्येक वडामा एउटा सहरी सेवा केन्द्र खोल्ने योजना छ । यसमा खरबौं लाग्छ । केशव स्थापित लाख करोडको कुरा गर्ने मान्छे पनि होइन । यस्ता केन्द्र खोलेपछि सुरुमा खर्च हुन्छ । पछि पैसा आउँछ मात्रै । एकीकृत र ठूलो भवन बनाउने । सबै सुविधा त्यसैमा दिने योजना छ मेरो । अब स्कुल, स्वास्थ्य अब एउटा कुपनको माध्यमबाट हुनेछ । अस्पतालमा पुर्जा काट्ने दिन गए । म त्यस्तो भवन बनाउनु पर्छ ।

काठमाडौंमा हेर्नुस त अहिले पिसाब फेर्ने सार्वजनिक शौचालय पनि छैन । अनि मान्छेले सार्वजनिक स्थानमा पिसाब नफेरे के गर्छ ?

काभ्रेको जनागाल पारि ३ हजार रोपनी जमिन छ । त्यो हाम्रो भोलिको ‘हलिउड’ हो । त्यहाँ फिल्मी सिटी बनाउने योजना छ । यस्तो स्थान बन्ने छ कि संसारभरका सिनेमा बनाउनेहरुको त्यो तिर्थस्थल जस्तो हुनेछ । मसँग त्यस्तो भिजन छ । त्यसकालागि मसँग एक जना विमल सुवेदी हुनुहुन्छ । उहाँले फिल्म मेकिगमा एमफिल गर्नुभएको छ । उहाँलाई हिराको पहाड भन्ने गरिन्छ, फिल्म क्षेत्रमा । त्यो स्थानमा फिल्मको विश्वकेन्द्र बनाउने योजना छ । अहिले पनि त्यो स्थानमा चालीस देशका मानिसहरुले चासो राखिसकेका छन् ।
...

राजा वीरेन्द्रलाई उनी राजा नै भइसकेपछि बीसौं पटक भेटेको छु । असहज परिस्थितिमा पनि भेटेको छु । राजाले मलाई भन्थे कि उनको विवाहमा हात्तीमा चढेर वशन्तपुर जाँदा न्युरोड गेटमा शिर निहुर्याउनु पर्यो । उनले आफूले सलाईको बट्टाको राजा भएको बताउँथे ।

राजा वीरेन्द्रले मदिरा पिइरहेको बेला म धेरै पटक पुगेको छु । राजा वीरेन्द्रसँग संगै लसुन छोडाएको छु । सँगै मःमः पकाएको छु । रानी ऐश्वर्यले अप्ठ्यारो पारेको उनले भन्ने गर्थे । दरबारमा भोज हुँदा रानी ऐश्वर्यले फ्रिजमा भएको अन्डा कतिवटा खर्च भयो गणना गर्थिन । रक्सी कति पिइयो भनेर चिन्ह लगाउँथिन । कर्मचारीले गडबडी गरे कि भनेर उनी शंका गर्थिन । यो कुरा मलाई सनुाएर राजा वीरेन्द्र मेरो अगाडि रोएका छन् ।

राजाले यस्तो गुनासो गरेपछि राजतन्त्रले काम गर्दैन भन्ने स्पष्ट पारिसकेको थियो ।

दरबार हत्याकाण्डको सात दिन अगाडि एक दिन दरबारबाट फोन आयो । आकाश भैरव आउनु भन्ने खबर थियो । म पुगे । राजा वीरेन्द्र र रानी ऐश्वर्य पनि पुगेका रहेछन् । राजा फाटेको जुत्ता, मैले घरकै कपडामा पुगेका रहेछन् । टोपी पनि लगाएका थिएनन् । उनी मुटुका बिरामी थिए । आकाश भैरवको जानै नसिकने माथिल्लो तलामा उनी जान्छु भन्न थाले । मैले छेके । तर उहाँले पछि हेर्न पाउँदिन भने । त्यसबाट मैले पछि थापाएँ कि दरबार हत्याकाण्ड हुँदैछ भन्ने घटनाक्रमहरुले छनक दिइरहेका रहेछन् ।
...

यो युगको चेतना नबुझेको, युगको प्रवाह नबुझेको व्यक्ति शेरबहादुर देउवालाई हामीले प्रधानमन्त्री मान्नु परिरहेको छ । माइतीघर मण्डला बनाउने तम्सिएँ । जग्गा अधिग्रहण गर्न सिडिओ र क्याविनेटले निर्णय गर्नु पर्ने थियो । देउवा प्रधानमन्त्री थिएँ । उनीकहाँ गएँ । आफ्नो कुरा राखे । उनि उनले त भने, ‘कहाँ यो टेबलमा निर्माणको कुरा गरेको ? यो टेबल त सुरक्षाको हो ।’

अब मलाई के थाहा निर्माणको टेबल बेग्लै, सुरक्षाको टेबल बेग्लै हुन्छ भन्ने । अर्को टेबलमा गइयो । अनि उनले भने कि यो देश सतिले सरापेको देश हो । यहाँ विकास गर्न गाह्रो छ । दिस इज नेपाल । २२ वटा घर १८ दिनमा हटाएर माइतीघर मण्डला बनाउन सम्भव छैन । बुझ्नु भो मेयर जी । ’

उहाँले चार वर्ष लाग्ने बताउनु भयो । त्यही बेला आरजु देउवा आउनु भयो । मैले दृेउवालाई इंगित गर्दै आरजुलाई भनेँ, ‘भाभीजी तपाईको हिरो भनेको त जिरो रैछ ।’

अनि मेरो कुरा सुनेपछि आरजुले देउवालाई भनिन् कि ‘ए राजा हुन्छ भनिस्यो न । केशवले गर्छ ।’ अनि मैले थाहा पाएँ यो राजनीति कताबाट निर्देशीत छ भन्ने । देउवाको खप्परमा दिमाग होइन गोबर नै भएको भए पनि फूल फुल्थ्यो होला नी । खै रहेन छ ।

फेरि दिउँसो मलाई फोन गरेर भन्छन् कि त्यो काम त नहुने भयो । मैले अनि भने ‘तपाई शेरबहादुर कि बिरालोबहादुर ? शेर जस्तो भएर त्यहाँ निर्णय ठोक्नुस ।’ ४० को दशकको सोच भएका हुन शेरबहादुर । अब नेपाली कांग्रेसले पाएको यो नै अन्तिम प्रधानमन्त्री हुन् । अब नेपाली कांग्रेसको बेला सकियो ।

अहिलेका प्रधानमन्त्री आफ्नो बोली आफै बुझ्दैनन् । भाषण गर्न भनेर कोटको गोजीबाट निकालेको कागज तरकारीको सूची हुन्छ । उनी त्यति पनि थाहा पाउँदैनन् । काउली २ केजी, टमाटर १ केजी, धनीया एक मुठा भन्ने नै वाचन गरिदिन्छन् । यस्ता त छन् प्रधानमन्त्री । प्रधानमन्त्री देउवाको अनुहार देख्दै ड्रग्स खाउँ जस्तो हुन्छ ।

...

रारा तालको पानी छुन सकिँदैन । त्यति चिसो छ । तर त्यहाँका स्थानीयहरु पौडी खेल्छन् । स्वीमिङको विश्व प्रतिस्पर्धा त्यही गराउँनु पर्छ । संसारभरका पौडीवाजहरु आउँछन् । त्यहीँ हाम्रो देशका स्थानीयलाई पनि भाग लिन लगाउने । अरु देशका मानिसहरु हाम्फाल्ने बित्तिकै ‘मसल क्र्याक’ भइहाल्छ । जित्ने त हामीले नै हो । अनि भएन ? गोल्ड मेडल जति सबै हाम्रै ।
...

विवेकशील साझा पार्टीको अभियान व्यर्थ प्रयत्न हो । हिजोको उहाँहरुको सबै अभियानको स्रोत के हो ? एमालेको स्रोत सबै सफा छ । विवेकशील साझाको स्रोत कसैलाई थाहा छैन । एनजिओ, आइएनजिओ चलाए जस्तो हो र देश चलाउने ? हामी जेल बस्यौं, कर्णाली गयौं, भारी बोक्यौं । शरीरभर जुम्रा परे । त्यो कुरा उहाँहरुलाई थाहै छैन । हामीले पैतालमा फोका उठाएका छौं । त्यो कुरा उहाँहरुलाई थाहा छ ? बेलायतमा बस्ने, रेडियोमा फुक्ने गरेको मान्छेलाई यो देश केही थाहा हुँदैन । हामीले नबुझ्ने शब्दावली लिएर हामीलाई प्रहार गर्न आउने ? कमाउने सबै ठाउँमा कमाइसकेपछि अब यताबाट पनि कमाउन आएका हुन् ।