मोहन बैद्यका नजरमा यी १४ शिर्ष नेता यस्ता छन्
२००३ सालमा प्युठानमा जन्मिएका मोहन वैद्य किरणले विद्यालय तहको शिक्षा गृहजिल्लामै पूरा गरे । त्यसपछि उनी उच्च शिक्षा अध्ययन गर्न दाङको महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पस झरे ।
दाङमा क्याम्पस पढ्दापढ्दै साथीहरूकै प्रभाव र दाङका सामन्त जमिन्दारको अत्याचार सहन नसकी समाज परिवर्तनका लागि कम्युनिस्ट विद्यार्थी राजनीतिमा लागे । ०२१ सालमा कम्युनिस्ट पार्टीको सदस्य लिएका वैद्य चौथो महाधिवेशनमा केन्द्रीय सदस्य हुँदै ०४० सालमा नेकपा मशालका महासचिव भए ।
०४५ सालमा उपत्यकाको सेक्टर कान्डपछि नैतिकताका आधारमा महासचिवबाट राजीनामा दिए । उनको पार्टी पटक–पटकको विभाजनपछि ०५२ सालमा माओवादी जनयुद्धमा सहभागी भयो । वैद्य भारतीय जेलमै हुँदा माओवादी १० वर्षे जनयुद्धलाई स्थगित गर्दै शान्ति प्रक्रियामा आयो ।
तत्कालीन माओवादी नेता पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र डा बाबुराम भट्टराईले क्रान्तिलाई धोका दिँदै पार्टीलाई संसदीय अभ्यासमा फसाएको भन्दै वैद्यले ०६९ सालमा आफ्नै नेतृत्वमा नेकपा माओवादी गठन गरे । सो पार्टी अहिले नेकपा क्रान्तिकारी माओवादी बनेको छ । वैद्यले महासचिवका रूपमा नेतृत्व गर्दै आएका छन् । ५४ वर्षदेखि कम्युनिस्ट राजनीतिमा सक्रिय वैद्यले राजनीतिक दलका धेरै नेतासँग सहकार्य गरे भने कतिपय नेतालाई नजिकबाट चिन्ने मौकासमेत पाए ।
आफ्ना कुरालाई निर्धक्क र सटिक रूपमा राख्न सक्ने नेताको परिचय बनाएका वैद्यका नजरमा विभिन्न दलका १४ शीर्ष नेता यस्ता छन् ।
केपी ओलीः सत्तामा हुँदा आफूलाई महाराजा ठान्छन्
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) का अध्यक्षसमेत रहेका प्रधानमन्त्री केपी ओली कुनै काममा लागेपछि दृढतापूर्वक खटिनुहुन्छ ।
आफ्ना कुरा जोडदार रूपमा राख्ने र खरो रूपमा लानुहुन्छ । वैचारिक रूपमा उहाँको विचार हामीलाई मन पर्ने कुरा पनि भएन । उहाँ सरकारमा हुँदा एक प्रकारले दम्भ चढेको जस्तो लाग्छ ।
बाहिर दुनियाँमा अरू कोही पनि छैन, मै हुँ भन्ने खालको स्वभाव उहाँमा देखिन्छ । आफूलाई राजा–महाराजाजस्तो ठान्नुहुन्छ । त्यो खालको दम्भ नेतामा हुन जरुरी छैन ।
शेरबहादुर देउवाः आफ्ना कुरा हाकाहाकी राख्छन्
वैचारिक रूपमा भन्नुपर्दा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाको विचार र हाम्रो विचार मिल्ने कुरा भएन । कुराकानी गर्दा देउवाजी हाकाहाकी गर्नु हुन्छ । कुनै पनि कुरा लुकाउनु हुन्न, फ्याट्ट भन्नुहुन्छ ।
रामचन्द्र पौडेलः साधारणखालका नेता
कांग्रेस नेता रामचन्द्र पौडेलजी सरलखालको नेता हुन् । विचारमा पनि उहाँ र हाम्रो मिल्ने कुरा भएन । उहाँहरूले मान्ने विचारलाई पौडेल व्याख्या विश्लेषण गर्ने नेता हुनुहुन्छ ।
अन्यको तुलनामा उहाँ थोरै वैचारिकखालका नेता पनि हुन् । देउवाको तुलनामा पौडेलसँग वैचारिक अध्ययन देखिन्छ ।
प्रचण्डः गलत कुरालाई ठीक हो भनेर कन्भिन्स गर्न सक्ने
प्रचण्डले वैचारिक रूपमा गलत बाटो समाउनुभयो । एक किसिमले संसद्वादी कित्तातिर जानुभयो । उहाँमा मान्छेलाई कन्भिन्स गर्न सक्ने क्षमता छ । कन्भिन्स पनि दुई खालका हुन्छन्, उहाँसँग मान्छेलाई सम्मोहित गर्ने क्षमता छ ।
जुन कुरामा पनि कन्भिन्स गर्न सक्ने क्या १ सही र गलत दुवै कुरालाई कन्भिन्स गर्न सक्ने । उहाँमा अलिअलि जादुगरीको जस्तो झझल्को पनि आउँछ ।
उहाँले आश्चर्य भन्नुहुन्छ, चमत्कार भन्नुहुन्छ, यस्ता शब्द हुन्छन्, जसले गर्दा भएको यथार्थभन्दा पनि विषयवस्तुलाई अर्कै ढंगले भन्न खोजेको जस्तो भान पार्न सक्नुहुन्छ ।
क्रान्तिका लागि भए ठीकै पनि हुन्थ्यो । गलत ठाउँमा भए दिग्भ्रम हो । यस्तो कला पोजेटिभ भए राम्रो हुन्छ, निगेटिभ भए खराब हुन्छ । पहिला ठीक बाटोमा लाग्नुभएको थियो । ठीकै थियो, अहिले नेगेटिभतिर जानुभयो, त्यस्तो कलाको काम छैन ।
माधव नेपालः मनमा कुनै कुरा गुम्साएर नराख्ने
नेकपा नेता माधवकुमार नेपाल आफ्नो मन लागेको कुरा भन्नुहुन्छ । मनमा धेरै कुरा गुम्साएर राख्नुहुन्न । स्वभावका हिसाबले राम्रै मान्छे हो । तर, उहाँमा राजीतिको प्राविधिक विषयलाई धेरै ध्यान दिने र सैद्धान्तिक विषयलाई कम दिने देखिन्छ ।
झलनाथ खनालः समस्या आए भाग्छन्
झलनाथजी स्वभावैले भद्र खालको देखिने । उहाँमा सबैलाई मिलाएर लैजानुपर्छ भन्ने खालको सकारात्मक पाटो छ । तर, गलत प्रवृत्तिका विरुद्ध त्यति लड्न नसक्ने हो जस्तो लाग्छ । समस्या नजिकै आयो भने जुध्न नसक्ने, भाग्ने खालको स्वभाव उहाँमा देखिन्छ ।
डा. बाबुराम भट्टराईः अस्थिर स्वभाव भएका नेता
बाबुरामका विषयमा त के भनौँ खै १ बाबुरामजी स्थिर खालको स्वभाव भएको नेता होइन । उहाँ कहाँबाट कम्युनिस्ट आन्दोलनमा आउनुभयो खै, हुन त जनयुद्धका वेलामा दुःख गर्नुभयो ।
प्रचण्डजीसँग सल्लाह गरेर बाबुरामजीलाई जसरी पनि पार्टीमा ल्याउनुपर्छ भनेर ल्याएको हो । ल्याउन पहल गरेपछि उहाँ पार्टीमा आउनु पनि भयो । जनयुद्धमा लाग्नुभयो राम्रै गर्नुभयो ।
पछिल्लो कालखण्डमा जनयुद्धलाई यहाँसम्म ल्याउन प्रचण्डजी र बाबुरामजी मिलेर गर्या हुन् । उहाँले त्यो आफू लागेको पुरानो पार्टी छोड्न हुन्थ्यो क्या ! हामी विचार नमिलेर अलग भयौँ । हाम्रो तर्क पनि छ
। प्रचण्डजीले यही माओवादीलाई संसद्वादमा लग्नुहुन्छ भन्ने थियो । यही पुरानै संसद्वादमा जानु भन्ने जानेरै हामी अलग भयौँ ।
मोहनविक्रम सिंहः क्रान्तिकारी शक्तिलाई ठोक्ने
नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनलाई धेरै पुराना नेताले प्रतिक्रियावादी सत्तालाई समर्पण गरे । तर, मोहनविक्रम सिंह पुरानो कम्युनिस्ट नेता भए पनि त्यो समर्पण कहिल्यै गर्नुभएन । आफूलाई जोगाएर ल्याउनुभयो । राजनीतिक रूपमा त्यो सकारात्मक पाटो हो । पछिल्ला कालखण्डमा संसद्वादी झुकाउ उहाँमा देखिन्छ ।
महोनविक्रमजीमा क्रान्तिकारीहरूलाई जहिले पनि ठोक्ने र अवसरवादीसँग मिल्ने विशेषता देखिए । इतिहास हेर्दा जहिल्यै पनि क्रान्तिकारीलाई ठोक्ने गरेकै देखिन्छ । झापा विद्रोहमा झापा विद्रोहीलाई ठोक्नुभयो ।
जनयुद्धका वेलामा जनयुद्धलाई नै ठोकेर विरोध गर्नुभयो । पञ्चायतमा कांग्रेससँग मिलेर विरोध गरेको भए पनि हुन्थ्यो नि । तर, पञ्चायतकालमा कांग्रेसलाई पनि ठोक्नुभयो ।
नारायणमान बिजुक्छेः एकलकाटे भएका छन्
नारायणमान बिजुक्छेजी आफ्नो ठाउँमा ठीकै हो । विगत पनि उहाँको राम्रै देखिन्छ । तर, पछि अलि एकलकाटे जस्तो हुनुभयो । एक्ला एक्लै हुन मन पराउने, अरूसँग त्यति संगत गर्न मन नपराउने स्वभाव उहाँमा देखियो ।
बिजुक्छेको सकारात्मक रूप भनेको निर्वाचनमा सहभागी हुने । तर, सरकारमा कहिल्यै नजाने ।
सिपी मैनालीः जनवादी क्रान्ति गर्ने विषयमा अलमल
माले नेता सिपी मैनालीजी नौलो जनवाद भन्नुहुन्छ, त्यो विचार हाम्रो नजिक पनि छ । उहाँले कम्तीमा नयाँ जनवादी क्रान्ति गर्नुपर्छ भन्दै आउनुभएको छ, यो सकारात्मक पाटो हो । तर, कसरी जाने भन्ने विषयमा अलमल भएको जस्तो देखिन्छ ।
उपेन्द्र यादवः मधेसवादी चिन्तन हाबी
संघीय समाजवादी फोरमका अध्यक्ष उपेन्द्र यादवजी शालीन र भद्र स्वभावको हुनुहुन्छ । चलाख र चतुर पनि हुनुहुन्छ । विगतमा उहाँ कम्युनिस्ट चरित्र देखिए पनि अहिले उहाँमा मधेसवादी चिन्तन धेरै देखिन्छ ।
पहिला उहाँको कम्युनिस्ट स्कुलिङको हो । तर, पछिल्लो समय विचारभन्दा क्षेत्रीयतावाद हाबी भएको देखिन्छ ।
महन्थ ठाकुरः भद्र र कम बोल्ने
राजपा अध्यक्ष महन्थ ठाकुरजीको विषयमा धेरै भन्न सक्दिन । धेरै लामो संगत पनि भएन । उहाँ भद्र खालको, थोरै बोल्ने र गम्भीर नेता हो । उहाँको बुझ्न नसक्ने कुरा, त्यति लामो समय कांग्रेसमा बस्नुभयो ।
जीवनको उत्तराद्र्धमा कांग्रेस छोडेर मधेस केन्द्रित दलमा लाग्नुभयो । त्यो अलि बुझी नसक्नु छ ।
विजय गच्छेदारः आफ्ना कुरा सशक्त रूपमा राख्न सक्ने
कांग्रेस नेता विजयकुमार गच्छदार आफ्ना कुरा सशक्त रूपमा राख्ने व्यक्ति हुन् । धेरैले उहाँलाई पदलोलुप भएको नेता भन्छन्, तर अरू नेता पनि यस्तै हुन् । परेको वेलामा सबै जान्छन् । गच्छादारजीलाई जहिले पनि मौका परेर हो । सत्तामा जान त अरूले पनि खोजेका थिए, तर अरूले उहाँले जस्तो पाएनन् । सत्ता पदलोलुपता संसद्वादी सबैको उस्तै हो ।
विप्लवः केही गरौँ भन्ने ऊर्जा भएका युवा
नेकपा महासचिव नेत्रविक्रम चन्द विप्लव नयाँ युवा हो । केही गर्नुपर्छ भन्ने ऊर्जा भएको युवा नेता हो । कसरी अगाडि बढ्नुहुन्छ भनेर सबैले उहाँलाई हेरेका छन् । उहाँको त्यस्तो कमजोर पक्ष त के भनौँ । विप्लवजीले पार्टी नछोडेको भए हुन्थ्यो । हामी सँगसँगै भएको भए हुन्थ्यो । यो सामग्री नयाँ पत्रिकाबाट लिएका हौं ।
