लक्ष्मी देवीको जन्म कसरी भयो ?
लक्ष्मी देवी हिन्दू धर्मकी धन, सौभाग्य, युवावस्था र सौन्दर्यकी देवी हुन् । उनी महान् भगवान विष्णुकी पत्नी हुन् र यस जोडीलाई प्रायः लक्ष्मी(नारायणको रूपमा पूजा गरिन्छ। जसरी उनको श्रीमानको धेरै अवतार छन् , त्यस्तै गरी लक्ष्मीको पनि विभिन्न रूपहरु छन् ।
१. भगवान रामकी श्रीमती, सीता,
२. परशुरामकी पत्नी धरणी,
३. रानी रुक्मिणी, कृष्णकी पत्नी
४. पद्मा, हरिको पत्नी
लक्ष्मीलाई लोकमाता पनि भनिन्छ, “विश्वको आमा“ र लोला, जसको अर्थ चंचल हो । उनी राम्रो भाग्य भएकी देवी हुन् ।
जन्म र संघहरू
महाभारतमा, लक्ष्मीको जन्म देवी र राक्षसहरूले प्रमुख दूधिया महासागरको उत्थानबाट गराएका थिए । ब्रह्मा र विष्णुको हस्तक्षेप पछि, लक्ष्मी चमत्कारी ढंगले स्पष्ट सेतो र विकिरणको युवा र सौन्दर्यमा सबै लुगा लगाइएको स्पष्ट मक्खनको समुद्र देखि प्रकट भइन् । यस कारणले गर्दा देवीलाई कहिलेकाँहि क्षीरब्धितनाय, “दूधको समुद्रकी छोरी“ पनि भनिन्छ । लक्ष्मीले तुरुन्त आफूलाई विष्णुको सुरक्षामा दिए र यसै कारणले उनी विष्णुको छातीमा बसिरहेकी छिन् भनेर भनिन्छ, भगवानको वैकल्पिक नामहरू मध्ये एक, श्रीनिवास जसको अर्थ हो ’श्रीको निवास स्थान’। (श्री) को अर्थ समृद्धि हो, र लक्ष्मीका धेरै नामहरू मध्ये अर्को हो । हरिभम्साका अनुसार लक्ष्मी कामाकी आमा हुन् ।
देवी विशेष गरी कमलको फूलसँग सम्बन्धित छिन् र कहिलेकाँही उनलाई कमल देवीको रूपमा पनि चिनिन्छ । यस आडमा उनी बौद्ध पन्थियनको सदस्य पनि हुन् । देवीको नाममा कुनै मन्दिर निर्माण गरिएको छैन तर उनी हिन्दु धर्मको सबैभन्दा उत्तेजक उत्सवहरु मध्ये वार्षिक पूजा गरिन्छ, दिवाली वा “रोशनीको उत्सव“, हरेक अक्टुबर, नोभेम्बरमा पूजा गरिन्छ ।
एउटा मिथकमा लक्ष्मी आफ्नो पतिसँग अलि दिक्क भइन् र दक्षिणी भारतमा राजा आकाश राजाको शाही परिवारसँग बस्न गइन् । त्यहाँ उनी पद्मावती भनेर चिनिन् र अन्ततः विष्णुले लक्ष्मी (पद्मावतीलाई) श्रीनिवासको भेषमा भेटे । ब्रह्मा र शिवले वास्तवमा ती दुई व्यक्तिलाई भेट्ने षडयन्त्र गरेका थिए र उनीहरू निस्सन्देह प्रेममा परे र एक भव्य समारोहमा विवाह गरे, जुन आज पनि दक्षिण भारतको तिरुपति शहरमा मनाइन्छ ।