फागुन–१५ । सोलुखुम्बुकाे सोलुखोला जलविद्युत् आयोजनाको ४० प्रतिशत निर्माण कार्य भएको छ । अप्पर सोलुखोला हाइड्रो इलेक्ट्रिक कम्पनीले निर्माण गरिरहेको २३ मेगावाट क्षमताको आयोजना निर्माण ४० प्रतिशत काम सकिएको आयोजनाले जनाएको छ । ऊर्जा मन्त्रालयले सन् २०१० मा सो आयोजना निर्माणका लागि अनुमति दिएको थियो । सन् २०१५ को मध्यबाट २२ महिनामा आयोजना निर्माण पुरा गर्ने लक्ष्यसहित निजी क्षेत्रको लगानीमा काम भइरहेको हो । संरचनागत विवरण/प्रगति आयोजनाको सम्पन्न ४० प्रतिशत निर्माणमध्ये बाँधस्थलको प्रगति बढी देखिएको छ । बाँधस्थलमा करिब ७० प्रतिशत निर्माण कार्य भइसकेको छ भने बाँध भन्दा तल एक सय २० मिटर तल डिसेन्डर (बालुवा थिग्र्याउने) पोखरी निमार्ण भइरहेको छ । यसको करिब ८० प्रतिशत निर्माण बाँकी छ । डिसेन्डरमा छानिएको पानी विद्युत गृहसम्म पुर्याउन ‘लो प्रेसर’ र ‘हाइ प्रेसर’ पेनस्टक पाइप जडान गरिने भएको छ । दुई दशमलव पाँच मिटर ब्यास र एक दशमलव नौ मिटर उचाइका पेनस्टक पाइप ठेकेदार ‘सिई कन्सट्रक्सन’ले आयोजनास्थलमै निर्माण गर्दै जडान गरिएको छ । कूल चार दशमलव तीन किलोमिटरको पाइपमध्ये तीनसय नौ मिटर लो प्रेसर र चारसय मिटर हाई प्रेसर संरचनामा पर्ने आयोजनाले जनाएको छ । यो बीचमा एक सय ७० मिटर सुरुङ पनि निर्माण हुँदैछ । आयोजनामा एक दशमलव दुई मिटर उचाई र चार दशमलव तीन मिटर लम्बाइका तीनवटा इन्टेक गेट रहनेछन् । तीनवटै गेटको निर्माण सकिएको छ । बाँधको पानी आवश्यक परेको समयमा रोक्न र बढी हुँदा खोल्न तीन मिटर लम्बाई तथा तीन मिटर उचाइकै दुईवटा गेट भएको ‘स्लुइस’ पनि निर्माण गरिएको छ । विद्युत्गृहमा ११दशमलव ७५ मेगावाट विद्युत् उत्पादन गर्ने दुईवटा जेनेरेसन युनिट राखिनेछ । आयोजनाबाट वार्षिक १३२दशमलव ५ गिगावाट आवर विद्युत् उत्पादन हुने बताइएको छ । आयोजनाबाट उत्पादन हुने विद्युत् नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले निर्माण गर्ने १३२ केभीको सोलु कोरिडोरमा जडान हुनेछ । प्रसारण लाइनको अध्ययन, डिजाइनलगायत काम पूरा भएको कम्पनीले जनाएको छ । आयोजनाको विद्युतगृहबाट तीन किलोमिटर दुरीको तिङ्लास्थित लाम्मानेमा निर्माण हुने सवस्टेसनमा प्रवद्र्धक आफैंँले प्रसारण लाइन निर्माण गर्ने भएको छ । लाम्माने सव स्टेसनसम्म १२ वटा टावर स्वदेशकै ऊर्जा इन्टरनेसनलले निर्माण गर्ने तय भएको छ । निर्मानाधिन सोलु करिडोर सुस्तगतिमा अगाडि बढेको टिप्पनी गर्दै आगामी २२ महिनाभित्र आयोजनाबाट विद्युत् उत्पादन भए पनि प्रशारण भने नहुने प्रवद्र्धकको चिन्ता छ । तोकिएको समयमा प्रसारण लाइन निर्माण नगरे वा अन्य कुनै कारणले प्राधिकरणले विद्युत् लिन नसके कूल ऊर्जा उत्पादनको ४५ प्रतिशत क्षतिपूर्ति तिर्नुपर्ने प्रावधान विद्युत् खरिद सम्झौता (पिपिए) मा उल्लेख छ । लगानी आयोजनामा लक्ष्मी बैंकको अगुवाइमा आठवटा बैंकले ७५ प्रतिशत ऋण लगानी गरेका छन् । लक्ष्मी बैंकसहित नेपाल इन्भेष्टमेन्ट, एनएमबी, एभरेस्ट, एनआइसी एसिया, ग्लोबल आइएमई, लुम्बिनी, सेन्चुरी कमर्सियल बैंक र जलविद्युत् लगानी तथा विकास कम्पनीले रु तीन अर्ब सात करोड ५० लाख ऋण लगानी गरेका छन् । लक्ष्मी, नेपाल इन्भेष्टमेन्ट र एनएमबी बैकले रु ५०/५० करोड, एभरेष्ट बैकको ४० करोड, एनआइसी एसियाको ३४ करोड १२ लाख ५० हजार, सेन्चुरी कमर्सियलको २४ करोड ३७ लाख ५० हजार लगानी गरेका छन् । यस्तै जलविद्युत् कम्पनीको रु २० करोड, ग्लोबल आइएमई र लुम्बिनी बैकको १९दशमलव ५०÷१९ दशमलव ५० करोड बराबरको लगानी छ । आयोजनाको ऋण सम्झौता हुँदा अनुमानित लागत रु चार अर्ब १० करोड निर्धारण गरिए पनि सम्पन्न हुँदा रु चार अर्ब ४० करोड पुग्ने आयोजनाले अनुमान गरेको छ । कुल लागतको २५ प्रतिशत स्वपुँजी रहने छ । सन् २०१२ बाट निर्माण सुरु गर्ने तालिका रहे पनि प्राधिकरणले समयमा पिपिए नगर्दा काम सुरु गर्न ढिला भएकाले लागत थपिन गएको कम्पनीको दाबी छ । निर्माण सुरु गर्न ढिला भए पनि सन् २०१८ को अक्टोबरसम्म आयोजनाले व्यापारिक गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ । रासस

अप्पर सोलुखोला जलविद्युत् आयोजनाः निर्माण सोलुखुम्बु