बिनोज शर्मा एक दशक लामो माओवादी जनयुद्धको अन्त्यपछि पहिलो संविधानसभाको चुनावमा विश्लेषकहरुले माओवादीले १०–१५ सिटमात्रै जित्ने विश्लेषण गरेका थिए । त्यसको ठीक विपरीत तत्कालीन नेकपा माओवादीले पुराना पार्टीहरु नेकपा एमाले र नेपाली कांग्रेसलाई ठूलो अन्तरले पछाडि पार्यो । त्यसैगरी दोस्रो संविधान सभाको चुनवामा धेरैले माओवादीले चुनाव जित्ने आँकलन गरेका थिए । त्यसको ठीक विपरीत माओवाद प्रथम पार्टीबाट तेस्रो पार्टीमा खुम्चिनु पर्यो । दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचनमा पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले अहिले नेकपा एमालेले गरको जस्तै मेची महाकाली यात्रा गरेका थिए र दुई तिहाई मत जनतासँग मागेका थिए । यसै गरी पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहले पनि आफ्नो भ्रमण व्यापक बनाएका थिए । व्यापक जनसहभागिता भए पनि न माओवादीले आफ्नो विजय यात्रा कायम गर्न सक्यो त ज्ञानेन्द्रले सत्ता जोगाउन सके ।

अहिले नेकपा एमालले यस्तै यात्रा गरिरहेको छ । मेची महाकाली जागरण अभियान नाम दिइएको यस यात्रा माओवादी र ज्ञानेन्द्रको सिको गरेको देखिन्छ । दुवै प्रचण्ड र ज्ञानेन्द्र आफ्नो पक्षमा जनमत रहेको कुरामा विश्वस्त थिए । सतही रुपमा एमालेले गरेको यात्रामा व्यापक जनलहर देखिन्छ । तर यसको भित्री अर्थ गम्भीर तथा फरक देखिन्छ ।

एमालेले आफ्नो यात्रा मधेस केन्द्रीत गरेको देखिन्छ । यसको अर्थ एमालेको जनाधार मधेसमा कमजोर हुनु हो । मधेसमा जनाधार कमजोर हँदै गएको कारणले गर्दा एमालेले पहाडबाट मधेसतर्फ झरेको स्पष्ट हुन्छ । नाकाबन्दीमा भारतसँग लिएको अडानका कारण ओली पहाडी समुदायमा लोकप्रिय छन् । त्यसै कारणले गर्दा उलने हिमाल र पहाडमा जागरण अभियान सञ्चालन गर्न जरुरी सम्झेनन् ।

एमालेले एउटा कुरा बुझ्न जरुरी छ कि सडकमा देखिएका सबै जनताहरु एमालेका मतदाता होइनन् । ज्ञानेन्द्र र पचण्डलाई हेर्न पनि मानिसहरुको भिड लागेकै हो । यहाँ त सिंगो एमालेका राष्ट्रिय स्तरका नेताहरुका सहभागीता छ । हेर्नै पनि भिड लाग्ने भयो ।

दोस्रो पहाडबाट भाडाका गाडीमा एमालेले ठूलो संख्यामा आफ्ना कार्यकर्ता मधेसतर्फ ओसारेको आरोप पनि लागेको छ । पहाडबाट ठूलो संख्यामा मधेसमा मान्छे ओसार्नु भनेको के हो ? यसको दुइवटा कारण छ । पहिलो, आफ्नो जनाधार बलियो देखाउनु । यसले मनोवैज्ञानिक रुपमा एमाले बलियो छ भनेर देखाउन सहयोग पुग्दछ । दोस्रो, झडपको स्थिति सिर्जना गर्नु । नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी ओलीले पार्टीको मात्र नभएर गुण्डाहरुको पनि नेतृत्व गर्ने गरेको चर्चा सुनिन्छ । एमालेकै विपरीत गुटका नेता कार्यकर्ता यस विषयमा खुलेर कुरा गर्छन् ।

एमाले अध्यक्ष ओलीले मधेसवाद दलका नेता कार्यकर्ताहरुलाई भित्तामा पुर्याउने गरी गाली गर्ने गरेका छन् । उनको छुच्चोपन तथा आक्रामक अभिव्यक्तिका कारण ओली मधेस विरोधी नेताका रुपमा केही मोर्चाका नेताहरुले अथ्र्याउने गरेका छन् ।

मधेसी मोर्चाका नेताहरुले त केपी ओलीलाई ‘महापापी’ नै भन्ने गरेका छन् । पाँच महिना नाकाबन्दी गरेर नेपाली जनतालाई मर्नु न बाँच्नुको अवस्थामा पुर्याउन सहयोग गर्ने मोर्चाका नेता कार्यकर्ता पनि ‘महापापी’को आरोपबाट मुक्त छैनन् ।

मधेसी नेताहले एमालेमुक्त मधेस बनाउने अभिव्यक्ति दिने गरेका हुन् । यस्तो स्थितिमा झडप हुने सम्भावना प्रबल थियो । हालै भएको झडपमा केहीको मृत्यु भइसकेको छ भने १५–२० जना मोर्चाका कार्यकर्ता घाइते भएका छन् ।

एमालेका नेता कार्यकर्ताले यो स्थितिको आंकलन पक्कै पनि गरेका थिए । यस्तो स्थितिमा मधेसलाई केन्द्रमा राखेर जागरण अभियान संचालन गर्नुमा केपी ओलीको मुढे बलको परिणाम भएको जानकारहरु बताउँछन् । मुलुकको दोस्रो ठूलो दल, प्रमुख प्रतिपक्षी एमाले जस्तो पार्टीले क्षेत्रीय जातीवादी मोर्चासँग जोरी खोज्न सहाउँछ ? जबकी एमालेको एक भातृसंगठन जत्तिको सञ्जाल पनि मधेसी मोर्चामा आबद्ध सबै दलको छैन । यसरी भए पनि चुनाव गराउनु पर्छ भन्ने एमाले र संविधान संशोधन गरेपछि मात्र चुनाव गराउनु पर्छ भन्ने मोर्चाको अपरिपक्व राजनीतिले गर्दा मानिसहरुको ज्यान जाने स्थिति बनेको छ ।

यस झडपले गर्दा अन्य पार्टी, समुदायका मानिसको पनि ज्यान जान सक्छ । जो मरे पनि नेपालीको मृत्यु भएको छ । यस्तो झडपले देशलाई अस्थिरतातर्फ धकेल्छ । केपी ओलीको यस्तो अपरिपक्व राजनीतिले देश विभाजनको स्थितिसम्म पुर्याउन सक्छ । मधेसीहरुलाई झन टाढा पुर्याएर सिके राउत जन्माउने एमालेको नियत देखिन्छ । यस्तो स्थिति कायम रहे बहुराष्ट्रवादको मुद्धा चर्को हुने सम्भावना छ । बिभाजनवादी शक्तिहरुको कुकर्म सतहमा आउन सक्छ ।

यसले एमालेलाई पनि प्रभाव नपारी रहन सक्दैन । मान्छेको मृत्यु भएको स्थितिमा विभिन्न समुदायमा एमालको जनमत गुम्दै जान्छ । पहाडबाट मधेसमा गएका मानिस मरेमा पहाडीको जनमत एमालेले गुमाउने सम्भावना छ । मधेसीहरु त रिसाउने नै भए ।

एमालेले चुनाव जित्न दुईवटा हतियार प्रयोग गरेको देखिन्छ । पहिलो मधेसविरोधी भावना बढाएर पहाडी समुदायको भाटे तान्ने । अर्को शब्दामा भन्नु उग्र राष्ट्रवादको नारा लिएर जनताहरुर्ला भ्रममा पारेर भोट माग्ने । अर्को हतियार भनेको ‘मसल पावर’ प्रयोग गर्ने । कांग्रेस र माओवादीका नेता कार्यकर्तालाई आक्रमण गर्ने । जिल्ला प्रवेशमा रोक लागउने । कांग्रेस नेता रामशरण महत र अमरेश कुमार सिंहमाथि भएको आक्रमणले यसको संकेत गर्छ । अन्ततः क्षणिक रुपमा एमालेलाई फाइदा भए पनि देश टुक्रयाउने बिऊ यसैबाट सिर्जना हुन्छ ।