जेठ–१९ । सम्झौ त, ठीक १६ वर्षअघि, जेठ १९ को त्यो रात ! नारायणहिटीभित्र शाही परिवाको जमघट थियो । त्रिभुवन सदनमा भेला भएका राजपरिवारका सदस्य व्यक्तिगत कुराकानी र सामान्य मनोरञ्जन गर्दै समय काट्दै थिए । एकैछिनमा गोली चल्यो । ठिंग उभिएका राजा वीरेन्द्र गोली लागेर ढले । महारानी ऐश्वर्य गाली हान्नेबाट भाग्दै थिइन् । उनप् नि बाहिर चौरमा ढलिन् । यसरी शाही परिवारका १७ जना ढले । सबैले त्यहीँ प्राण त्यागे ।

१६ वर्षपछिको त्यही त्रिभुवन सदनको कुरा हो । त्यतिबेला १७ जना ढलेर लत्पतिएको गलौचा कहाँ छ ? जवाफ कोहीसँग छैन । नेपाल सरकारले नारायणहिटी राजदरबार संग्राहलयलको रुपमा परिणत गरिसकेको छ । र, सर्वसाधारणले अवलोकन गर्ने कगरी खुला गरिएको पनि १० वष भइसक्यो । तर, राजा वीरेन्द्रसहित राजपरिवारका १७ सदस्यको रगत लत्पतिएको गलौचा पत्ता लागेको छैन । सरकारले खटाएका संग्रहालय प्रमुख रोहित ढुंगाना भन्छन्, ‘यहाँ छ न त छ रे, मैले देख्या छैन ।’ उनले सुनाए, ‘अहिले त्रिभुवन सदन भत्किएको अवस्थामा छ । भत्किएर बनाउँदै गरेको ठाउँमा सामानहरु राख्ने कुरा भएन । मैले साथीहरुलाई सोधेको थिएँ । उहाँहरुले छ भन्नु भएको छ ।’

१६ वर्षअघि जुन रात त्यहाँ गोली चल्यो, त्यसबेला पूर्वयुवराज (तत्कालीन शाहज्यादा)पारसहरु त्यहीभित्रको बिलियार्ड रुममा थिए, खेल्दै । अहिले त्यो विलियार्ड रुमका सामान पनि गायब छन् । ढंगानाले भने, ‘राख्ने ठाउँ सानो छ । सबै सामानहरु त्यहीँ छन् ।’ तर वास्तविकता के हो भने, धरहरा ढल्दा इँटा चोर्ने मनोवृत्तिका हामी नेपालीले नेपालको इतिहासमा सधै कहलिने एउटा घटनको सबुतहरु त्यसै छोडुला र ? वास्ताविकता हो कि, सरकारी उदासीनताका कारण त्रिभुवन सदनका सामान कतिपय चोरी भइसकेका छन्, कतिपय यसरी थन्क्याइएका छन कि प्रदर्शनमा ल्याँदा त्यसको वास्तविक स्वरुप विग्रने खतरा छ । त्यसमाथि सर्वाधिक चासाको विषय रगत लत्पतिएको गलौचाको रगत पखालिसकिएको छ । उक्ता गलैचा केही वर्षअघिसम्म त्रिभुवन सदनसँगै रहेको अर्को भवन ‘नानीगञ्ज’ मा फ्याँकिएको थियो । त्रिभुवन सदनचाहिँ यो आर्थिक वर्ष सकिएपछि बल्लन निर्माण कार्य सम्पन्न हुने ढुंगानाले बताए ।

–तस्विरकाे भवन बनाइँदै गरेकाे नयाँ त्रिभुवन सदनकाे हाे ।

–जनआस्था साप्ताहिकबाट