केही समयअघिमात्र विश्वकै शक्तिशाली मानिने देश अमेरिकामा ‘सेम सेक्स म्यारिज’ अथवा समलिंगी विवाहको कानुन बन्यो । यसले विश्वमै तहल्का मच्चायो । साथै अन्य देशमा नागरिकतासम्म बनाउन नपाएका समलिंगीहरुलाई हक अधिकारको लागि लड्न पनि साहस दिने काम गर्‍यो ।

नेपालमा हालसम्म समलिंगी विवाहको कानुन बनिसकको त छैन । तर दक्षिण एसियामै पहिलो समलिंगी विवाह भने भयो । कानुन तिनैबाट बन्यो जसले समलिंगी विवाह गरे । कानुन नै नबनेको देशमा समलिंगी विवाह गर्ने तीनै भाग्यमानी तेस्रोलिंगी महिला हुन् मोनिका शाही । जसले नेपालमा पहिलो पटक नागरिकता पाइन्, राहदानी बनाइन् र विवाह पनि गरिन् ।

कानुन नै नबनेको देशमा कसरी भयो समलिंगी विवाह दर्ता ? मोनिका शाही र रमेशनाथ योगीलाई धेरैले गर्ने प्रश्न हो यो । डडेल्धुराको परशुराम नगरपालिका वडा नं १२ मा प्रमाणसहित विवाह दर्ता भएपछि मोनिकालाई विदेशी मिडियाहरुको फोनको ओइरो लाग्यो । अन्तर्राष्ट्रिय जगतका ठूला सञ्चार माध्यममा उनको समाचार प्रकाशित हुँदा नेपालका ए ग्रेडका मिडियाहरुलाई भने यो खबरको हेक्कासम्म पनि भएन ।

मोनिकाका अनुसार यो लडाइ उनकोमात्र लडाइ थिएन । समग्र तेस्रोलिंगीको लडाइ थियो । यसलाई समाजमा छर्लंग पार्न उनले पत्रकार सम्मेलन पनि गरिन् । तर उनले जहाँ पत्रकार सम्मेलन गरेकी थिइन्, त्यही ठाउँमा नै उनलाई समलिंगी भएकै कारण हेपियो । रिपोटर््स क्लबका अध्यक्ष ऋषि धमलाले त उनलाई लखेट्नसम्म खोजे । त्यसैले उनी भन्छिन्, ‘ऋषि धमला मान्छे खत्तम हुन् भनेर सुनेकीमात्र थिएँ तर साच्ँचै नै हो रहेछन् ।’

पत्रकार सम्मेलनमा धेरै सञ्चारमाध्यममा संलग्न पत्रकारहरुको उपस्थिती रहेको थियो । तर, उनले बोलेका कुरा रेकर्ड गरेर पनि जनतासामु नल्याइदिँदा भने उनको चित्त दुखेकै रहेछ । गुनासो पोख्दै उनले भनिन्, ‘धेरैले मलाई चर्चा कमाउनका लागि यसरी मिडियामा आएको आरोप पनि लगाए । तर, म चर्चाको भोगी होइन । जब की म त पहिलो नागरिकता र पासपोर्ट पाउने पहिलो समलिंगी महिला हुँ । म त्यतिबेला नै हिट भइसकेकी हुँ । मेरो एउटै इच्छाले मिडियामा आएकी हुँ की मजस्तै समलिंगीहरुले आफ्नो हक अधिकार पाउनुपर्‍यो ।’

रमेशनाथ योगी विवाहित पुरुष हुन् । उनका दुई छोरा छोरी पनि छन् । मलेसियाबाट फर्कने क्रममा पहिलो पटक उनले मोनिकालाई एयरपोर्टमा भेटेका थिए । त्यही बेलामा दुईले एक अर्कालाइ मन पराए । सामान्य भेटघाटबाट फोन नम्बर साटिएपछि दिनहुँजस्तो सम्पर्क बढ्न थाल्यो । त्यहीँबाट माया झाँगिदै गएपछि विवाह गर्ने निष्कर्षमा पुगे । तर, यो कदम उठाउनु कम चुनौतीपूर्ण थिएन । कानुनसँग भन्दा पनि परिवार र समाजसँग लड्नुपरेको लडाइ बढी चुनौतीपूर्ण भएको उनीहरुले बताए । पारिवारिक स्वीकृति जसोतसो पाइसकेपछि उनीहरु कानूनी रुपमा अघि बढे । रमेशनाथको गृहजिल्लामा गएर मोनिकाले नगरप्रमुखसँग कुरा राखिन् । कुरा चलाएसँगै नगरप्रमुखले विवाह दर्ता गराउन कुनै हिच्किचाहट नमानेको मोनिकाले बताइन् ।

के फरक छ समलिंगी महिला र महिलामा ?

मानव जाति भइसकेपछि शारीरिक सम्बन्धबाट कोही पनि अलग रहन सक्दैनन् । त्यसैगरि तेस्रोलिंगी पनि मानव नै हुन् । उनीहरुको पनि शारीरिक सम्भोगको चाहना हुन्छ । यो सबै एउटा समलिंगी महिला र पुरुषमा सम्भव छ ? भन्ने प्रश्नमा उनले भनिन्, ‘समलिंगी महिला र महिलामा के फरक हुन्छ भन्दा, उनीहरुको पाठेघर हुन्छ हाम्रो हुँदैन । अन्य शारीरिक सन्तुष्टि हामीले पनि दिन सक्छौँ । आफ्नै पेटबाट बच्चा जन्माउने ठूलो रहर छ । त्यसैले थाइल्याण्डमा गएर पाठेघर हाल्ने कुरा पनि भएको छ ।’

 

monika shahi third gender marriage rameshnath yogi