काठमाडौं । कुनै बेला नेपाली कांग्रेसमा निकै प्रभावशाली नेता हुन् गोविन्दराज जोशी । अचेल पार्टी राजनीतिमा निस्क्रिय छन् । गिरिजाप्रसाद कोइराला पार्टी सभापति बन्दाताका जोशी उनका अति विश्वासिलो पात्र थिए । मुख्य राजनीतिक निर्णयको बेला जोशीसँग पनि सल्लाह लिन्थे कोइराला ।

 

जोशीका अनुसार २०६२÷०६३ सालको जनआन्दोलनअघि बनेको ७ दलीय संयन्त्रको मुख्य ‘आर्किटेक्ट’उनी आफैँ हुन् । जटिल राजनीतिक परिस्थितिमा जोशीले मिहिनेत गरेर विभिन्न ७ दलको संयन्त्र बनाए ।

 

जतिबेला माओवादीलाई शान्ति प्रक्रियामा ल्याउन पहल गर्ने मुख्य संसदीय दल नेपाली कांग्रेस नै थियो । र कांग्रेसका प्रभावशाली नेता थिए जोशी । 

---

माओवादीका तीन नेता कृष्ण बहादुर महरा, देव गुरुङ र राम बहादुर थापासँग जोशी र शेखर कोइरालाले अनौपचारिक वार्ता सुरु गरेको जोशीको दाबी छ ।

 

जब गिरिजा दिल्ली गए

गिरिजाका लागि दिल्ली पुगेर १२ बुँदे वार्ता गर्ने काम कतैबाट दिइएको दबाब थियो भन्छन् जोशी । कोइरालाको सोही कदमबाट जोशी टाढिएको बताउँछन् ।

 

‘गिरिजाबाबु बेला बेला म फसेँ भन्नुहुन्थ्यो,’ जोशीले भने, ‘उहाँलाई कसैले फसाएकै हो । राजसंस्था फाल्नु हुँदैन भन्ने मान्यता पछिसम्मै थियो उहाँको ।’

 

---

दरबारबाट दूर

अन्तरवार्ताको क्रममा जोशीले बीपीको उक्ती सुनाए हामीलाई, ‘बीपी भन्नुहुन्थ्यो भारत, दरबार र कांग्रेस मध्ये कुनै दुई शक्ति एक ठाउँ उभिए भने अर्को शक्ति समाप्त हुनेछ ।’

 

जोशीलाई लाग्दो रहेछ, दरबारले मलाई राम्रो ठान्दैन । जोशी आफैँ भने दरबारलाई प्रजातान्त्रिक बनाउनुपर्छ भन्ने राजनीतिक लाईनका नेता । माओवादी युद्ध र त्यस आसपासको समयमा गिरिजासँग पनि दरबारको राम्रो सम्बन्ध थिएन ।

 

कांग्रेसको अवस्था

कांग्रेस कार्यसमितिमा छैनन् उनी । तै पनि पार्टीको पछिल्लो गतिविधि चित्त बुझ्दैन रे । पार्टीले चुनाव लगायत पछिल्ला निर्णय पुनः बिचार गर्नुपर्ने उनको सुझाव छ ।

 

युवाहरुलाई नेतृत्व दिनुपर्छ भन्ने कांग्रेसभित्रको नयाँ धारबारे उनी कडा रुपमा प्रस्तुत भए । उनले ब्यंग्य गर्दै भने, ‘युवाको मुर्ती बनाएर मन्दिरमा राखेर पूजा गर्ने हो र ?’

 

रामचन्द्र पौडेलसँग दुश्मनी

एउटै जिल्लाका दुई कांग्रेसी नेता जोशी र पौडेलबीच दुश्मनी छ । दुई वर्षअघि एक दैनिक पत्रिकाले लेखेअनुसार उनीहरुबीच बोलचाल नै छैन । हामीले जोशीलाई अन्तरवार्ताकै क्रममा ‘बोलचाल नै कसरी बन्द भयो ?’भनी सोध्यौँ ।

 

जोशीले चलाखीपूर्ण तरिकाले औपचारिक कुराकानी हुने दाबी गरे । रोचक पक्ष त के भने पौडेल र आफ्नो रगतदेखि नै दुश्मनी रहेको भन्दै जोशीले जिल्लामा आफू नै बलियो संगठक भएको बताए ।

 

‘पौडेलजी पहिले कम्युनिष्ट हुनुन्थ्यो । म कांग्रेस । हाम्रो पृष्ठभुमि नै भिन्न । रगतदेखि नै हाम्रो भिन्नता भयो,’ उनले भने ।
 

 

गोविन्दराज जोशी गिरिजाबाबु