‘बोधिसत्व प्राप्त गरेको छु’ भन्दै हिँड्ने सन्यासीहरु ओशो व्यापारी हुन् (भिडियाेसहित)
करिब दश वर्षसम्म ओशो रजनिशका दर्शनलाई पछ्याउँदा पनि तानसेनका दुर्गाप्रसाद जोशीलाई ओशोका आश्रमहरू छन् भन्नेबारे थाहा थिएनन् । उनी ओशोका क्यासेटहरू जम्मा गर्थे र ओशोलाई सुन्थे । ओशोले दिएका ध्यानका विधिबारे आफैं सिक्थे, उनी । विस्तारै उनलाई आफूमा र आफ्नो सोचाइमा परिवर्तन भएको आभास हुन थाल्यो । परिवर्तनको आभास भएसँगै ध्यान गर्ने रूची पनि उसैगरी बढ्यो ।
सत्यबाट उनी पनि अछुत रहन सक्दैनन् । एकदिन उनले पनि ओशोका आश्रमबारे थाहा पाए । यही थाहा पाएरै भारतको एक आश्रममा गएर ध्यान गरे । त्यहाँका गुरूसँग चिनाजानी भयो । गुरूमार्फत् उनले सन्यास पनि प्राप्त गरे । त्यहाँबाट धनगढी आएपछि धनगढीको आश्रममा पनि गए उनी । पहिलाका गुरूले त्यहाँ गएको थाहा पाएर ‘त्यहाँ किन गइस् ?’ भनेर नराम्रोसँग हकारे उनलाई । एकपछि अर्को आश्रम जाने क्रममा उनले मानिसहरूको सोचाइलाई नजिकबाट नियाल्न थाले । एउटाले अर्कोको विरोध गर्ने र त्यसको गलत प्रचार गर्न खोज्ने प्रवृतिका बारेमा पनि थाहा पाए । आखिर उनीहरू सबैले आफ्नो आश्रममा बजाउने वाणी भनेकोे ओशोेकै थियो । तर व्यक्तिबीचको किचलो र आश्रमको नाममा खडा गरिएको पार्टीगत प्रचारले उनलाई हाँसो लाग्न थाल्यो ।
धर्मका नाममा सनातनदेखि नै व्यापारीकरण हुँदै आएको र यो पछिसम्म पनि जारी रहने उनले बताए । ‘यो कुरा ओशोाई पनि थाहा थियो । एकदिन कसैले ओशोलाई सोधेछन्, तपाईको मृत्युपछि तपाईंको उत्तराधिकारी को हुन्छ ? ओशोले भनेछन्, म मनुर्को किन चिन्ता ? म बाचुञ्जेलको फाइदा लिनुस् । म मरेपछि त कसै न कसैले मेरो नाममा व्यापारीकरण गर्छ भन्ने कुरा पक्का हो । त्यसकाराण उनले जीवनकालमा आफ्नो नाममा कहिल्यै पनि सम्प्रदाय खडा गर्ने अनुमति दिएनन्’, उनले सुनाए ।
जोशी तानसेनस्थित त्रिभुुवन विश्वविद्यायका लेक्चरर हुन् । अध्यात्ममा उनकोे रूची पहिलैदेखि थियो । त्यसमा ओशोको विचारलाई समाते उनले । ओशोको स्वष्ट विचारधाराले प्रभावित भएको भन्दै उनले भने, ‘उहाँको दर्शनमा विश्वास छ । कुनै अन्धविश्वास छैन । कुनै पनि धर्मलाई मान्नै पर्ने, पूजापाठ गर्नैपर्ने भन्ने प्रावधान छैन । उहाँले धर्मलाई वैज्ञानिक आधारमा खडा गर्नुभएको छ । ओशोको ध्यान गर्दा तत्काल नगद हात लाग्छ । ओशोको स्पष्ट विचार र तत्काल सत्यको अनुभव गराइदिने क्षमता मनपर्यो ।’
ओशोले जीवनकालमा कहिल्यै आफूलाई पूजा गर्न भनेनन् । तर उनको नामलाई ट्रेडमार्कको रूपमाा प्रयोग गरेर खडा भएका कम्मयूनमा ओेशोकोे पूजाआजा गरिन्छ । पूजा गर्नु सही या गलत ? भन्ने प्रश्नमा जोशीले भने, ‘पूजा गर्नुहुन्न भन्नेहरू जति सीि हुन् पूजा गर्नुपर्छ भन्ने पनि सही छन् । तर मनमा केही ललोभ राखेर पूजा गर्नु भनेकोे गलत नै हो । कसैलाई आरध्यदेव मानेर आदभारवले पूजा गरिनु ठीक हो । स्वार्थमा गरिने पूजा गलत हो ।’
पूजापाठ गर्नु गलत होइन तर पूजापाठ गरेर धर्म हुन्छ भन्ने सोच्नु गलत भएको उनको मान्यता छ । वास्तवमा व्यक्तिगत रूपमा उनी ओशोको पूजा गर्दैनन् । जप र मन्त्रपाठमा विश्वास नराख्ने जोशी केवल ध्यान गर्छन् ।
ध्यान गर्न या कुनै पनि कार्यको लागि गुरू अनिवार्य हुन् भन्ने कुरामा विश्वास गर्दैनन् उनी । भन्छन्, ‘गुरू आवश्यक छन् तर अनिवार्य छैनन् । सधै गुरूको साथमा हुनु भनेको शोषण हुनु हो । कुनै समय गुरूले पनि एक्लै छोडिदिनुपर्ने अवस्था आउँछ । ओशोले जीवनकालमा कसैलाई गुरू मानेनन् । किनभने अरुलाई मान्दा आफू कहिल्यै बनिदैन । अध्यात्ममा त आफू बन्ने हो ।’
ओशोकाे देहान्तपछि उनको नाममा व्यापारीकरण बढेको भन्दै उनले त्यस्ता व्यक्ति धेरै दिन नटिक्ने बताए । भगवान् र हाम्रो बीचमा पुजारीको आवश्यकता नभएजस्तै आशो र हामीबीच पनि कुनै एजेन्टको अवश्यक्त नहुने तर्क उनले अघि सारे । केही गलत व्यक्तिबाट ओशोको नाममा व्यापारिकरण भइरहेको र कोही पनि व्यक्ति विशेष यसबारे सचेत हुनुपर्ने उनले बताए ।
कुनै पनि आश्रम या गुरूको सहयोगबिना नै ओशोको दर्शनसँग जोडिइन सक्ने बताउँदै उनले भने, ‘ओशोको पुस्तक पढे र इन्टरनेटमा सामग्री खोजे पुग्छ । दश वर्षसम्म मैले खाली ओशो सुने र ध्यानका विधि हेरेर फाइदा लिएँ । सुरूमा ओशोलाई पढ्नुस् र उनका ध्यानका विधि अपनाउनुस् । यति गर्न सकियो भने कतै जानु आवश्यक छैन । आश्रम गएकै खण्डमा पनि त्यहाँबाट आवश्यक लाभ लिन सक्नुपर्छ ।’
ओशो सन्यासी नै भए पनि उनी पूनर्जन्ममा चासो राख्दैनन् । यसबारे थाहा पाइराख्न आवश्यक नै नरहेको र वर्तमान जन्मबारेमात्र ध्यान दिन उनको आग्रह छ । वैज्ञानिक प्रमाणित भए पनि खाली यसले मानिसमा भ्रममात्र पैदा गर्ने उनले बताए ।
उनको लागि कसैले बोधिसत्व प्राप्त गर्न लामो समय तपस्या गर्नैपर्छ भन्ने छैन । हरेक मानिस आफैंमा बुद्धत्व भएको उनको मान्यता छ । बुद्धत्वलाई निकै सामान्य मान्ने उनी भन्छन्, ‘बुद्धत्व भनेको जो कोहीले प्राप्त गर्न सक्छ । यो त केवल सपनाबाट विपनामा ब्यूझेजस्तै हो । यसलाई हामीले नै ठूलो कुरा बनायौं ।’
कसैले शान्त मुद्रामा बसेर आफ्नो विचार र शरीरलाई अवलोकन गर्छ भने त्यो नै बुद्धत्व प्राप्ति भएको भन्दै उनले थपे, ‘यस्ता व्यक्ति संसारमा धेरै छन् । तर मैले बुद्धत्व प्राप्त गरे भन्दै डाँका फुक्नु व्यापार हो ।’
सच्चा बाबालाई यौनको आश्यकता नै हुँदैन भन्ने बताउँछन् उनी । सच्चा बाबा भएकै कारण ओशोले आफ्नो जीवनकालमा एकपटक पनि सहवास नगरेको उनले बताए । ‘सेक्सका दुई मार्ग छन् । अधोगमन र उधोगमन । सेक्सको मार्ग अधोगमनतिर जाँदा सन्तान जन्मन्छ । उधोगमन हुँदा त्यसको चक्रमाथि जान्छ ।
त्यो भएपछि मानिसलाई धेरै आनन्द हुन्छ । सेक्सको उधोगमन भएको मान्छेमात्र सच्चा गुरु हो’, उनले भने । धेरैले ओशोको ‘सम्भोग से समाधी तक’ भन्ने पुस्तकलाई अर्कै अर्थमा बुझेको भन्दै उनले भने, ‘ओशोले सेक्सलाई प्राकृतिक रुपमा लिन सुझाए । सेक्सलाई स्वीकारेपछि बल्ल्ल उधोगमन हुन्छ । सेक्सको विरोध गरेर उधोगमन हुँदैन । सेक्सलाई बुझेपछिमात्र समाधी पाइन्छ भनेर भन्नुभएको हो । धेरैले ओशोले सम्भोगले नै समाधी दिन्छ भन्ने बुझेका छन् । तर त्यसको अर्थ, सेक्स्लाई छोडेर समाधीतिर लाग्नु भन्नु भएको हो । त्यसलाई गलत प्रचार गरियो ।’
ओशो सन्यासी दुर्गालाल जोशी
