काठमाडौंः मृगौलाको मुख्य काम रगतलाई फिल्टर गरेर टक्सिन अर्थात् विषाक्त वस्तुलाई पिसाबको माध्यमबाट बाहिर निकाल्नु हो । यसले शरीरमा रगतमा पानी, नुन तथा अन्य खनिज पदार्थलाई सन्तुलित बनाएर राख्छ । यदि कुनै कारणले मृगौलाले रगत फिल्टर गर्न वा फोहोर बस्तुलाई बाहिर निकाल्न नसकेमा मृर्गौला फेल भएको मानिन्छ ।

सहरी अस्तव्यस्त जीवनशैली, अस्वस्थ खानपानलाई मिर्गौला फेल हुनुको मुख्य कारण मान्न सकिन्छ । उच्च रक्तचाप मृर्गौला फेल हुनुको प्रमुख कारण हो । रक्तचापको कारण धमनीमा अत्यधिक दबाब पर्ने भएकाले मुटुको साथै मिर्गौलामा पनि असर पर्छ । यसले मुटुको साथै मिर्गौलामा पनि असर पुग्छ।

मधुमेहले पनि मृर्गौला खराब हुन्छ । गलत खानपान र अस्वस्थ जीवनशैलीका कारण मधुमेहको समस्या बढ्दै गइरहेको छ । मधुमेहले पनि मिर्गौला फेल हुन्छ ।

मृर्गौलामा हुने समस्या अर्थात ‘क्रोनिक किड्नी डिजिज’ले बिस्तारै मृर्गौलाको कार्य क्षमतामा ह्रास ल्याउँछ।

यस्तै मृर्गौलामा हुने पत्थरीका कारणसमेत मिर्गौला फेल हुन सक्छ । वंशानुगत कारणले पनि मिर्गौला फेल हुनसक्छ । व्यायाम, खानामा व्यवस्थापन, नियमित स्वास्थ्य परीक्षण र स्वस्थ जीवनशैली अपनाउने हो भने मिर्गौलाको समस्याबाट बच्न सकिन्छ ।

सामान्यतया मृर्गौला ९० प्रतिशत फेल भएपछि मात्र लक्षण देखिने भएकाले अन्तिम उपाय डायलाइसिस र प्रत्यारोपण मात्रै बाँकी रहन्छ । त्यसैले हामी समयमै सचेत हुनुपर्छ । यो जानकारी नेपाल मानव अंग प्रत्यारोपण केन्द्रका मृर्गौला तथा कलेजो प्रत्यारोपण विशेषज्ञ डा. पुकार श्रेष्ठले आजको नयाँ पत्रिका दैनिकमा लेखेका छन् ।  

मृगौला