पुस ९ । डोल्पा भौगोलिक रुपमा विकट जिल्ला भए पनि प्राकृतिक सुन्दरताले काँडाबीचको गुलाबको फूल बनेको छ ।
विकास तथा प्रचारप्रसारको अभाव र सडक सञ्जाल नहुँदा डोल्पाका अधिकांश क्षेत्र पर्यटनका लागि प्रचुर सम्भावना बोकेर पनि ओझेलमा परेको हो ।
प्रसिद्ध बाला त्रिपुरा सुन्दरी मन्दिर, मष्टा भवानी गल्ली, नेपालकै गहिरो शे–फोक्सुन्डो ताल, बौद्धमार्गीको प्रसिद्ध से–गुम्बा, विश्वकै अग्लो मानव बस्ती धो तराप तथा नेपालकै दोस्रो ठूलो सुलिगाड झरना त्यहाँका प्रमुख आकर्षक गन्तव्य भएर पनि दुर्गम र प्रचारप्रसार हुन नसक्दा यस्ता क्षेत्र ओझेलमा पर्दै आएका हुन् ।
त्रिपुराकोट गाविसमा रहेको त्रिपुरा सुन्दरी मन्दिर प्रचुर सम्भावना बोकेको एकमात्र प्रमुख धार्मिक सम्पदा हो । नेपालका अन्य मन्दिरभन्दा पृथक् भौतिक संरचना रहेको यस मन्दिरसम्म सहजै पुग्न सकिए पनि प्रचारप्रसार हुन नसक्दा मन्दिर ओझेलमा परेको स्थानीय पुजारी विष्णु न्यौपानेले बताए ।
अर्का पुजारी लक्ष्मी शर्माका अनुसार डोल्पासम्म पुग्नलाई सडक यातायातको विकास भए विदेशबाट पनि हजारौँ धार्मिक पर्यटक भित्र्याएर आर्थिक लाभ लिन सकिन्छ । “यसका लागि राज्यले विशेष कदम चाल्नुपर्छ” – उनले भने ।
सडकको सहज पँहुच नहुँदा पनि नजिकै रहेका दुईवटा मष्टा भवानी मन्दिरमा भूत, भविष्य र वर्तमानको अग्रिम जानकारीका लागि प्रत्येक दिन सयौँ भक्तजन आउने गर्छन् यी धार्मिकस्थलमा दर्शन गर्नका लागि उच्च ओहोदाका व्यक्तिसमेत हेलिकप्टर लिएर आउने गरेको पुजारी शर्माले बताए ।
भूगोलले डोल्पालाई ठगेपनि प्राकृतिक छटाले भरिपूर्ण भएकाले त्यहाँको विकासका लागि राज्य अग्रसर हुनुपर्ने स्थानीय विकास अधिकारी सागर मिश्रले बताए ।
यस क्षेत्रको विकास गर्न सके राज्यलाई करोडौँ बराबरको राजस्व पर्यटन क्षेत्रबाटै संकलन हुने र त्यहाँका स्थानीयवासीको आर्थिकस्तर वृद्धि हुने कुरामा कसैको दुईमत नरहेको उनको भनाइ छ ।
नेपालकै गहिरो शे–फोक्सुन्डो तालसम्म पुग्न एकदमै कष्टकर भएकाले त्यहाँ जान खोज्ने पर्यटक बीचबाटोबाटै फर्कन गरेको स्थानीयवासी रणबहादुर कार्कीले बताए ।
सडकले नजोडिएको डोल्पामा यातायातको एकमात्र साधनको रुपमा रहेको जुफाल विमानस्थललाई स्तरोन्नति नगरेकाले पनि यहाँको पर्यटन व्यवसाय ओझेलमा परेको पर्यटन व्यवसायीले बताए ।
सडक सञ्जाल पर्यटन क्षेत्रसँग प्रत्यक्ष रुपमा जोडिएकाले यसको विकासबिना पर्यटन विकास गर्न सम्भव नभएको सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी मानबहादुर बुढाले बताए ।
डोल्पालीको जीवनस्तरसँग प्रत्यक्ष रुपमा जोडिएको यार्सागुम्बा पछिल्लो समयमा लोप हुँदै गएकाले डोल्पा र डोल्पालीको आर्थिकस्तर खस्कँदो अवस्थामा रहेको अवस्थामा राज्यले डोल्पाको पर्यटन क्षेत्रमा विकास गर्न चासो दिए यहाँका बासिन्दाको आर्थिकस्तरमा समेत सुधार आउने उनको दाबी छ ।
त्यहाँ ¥याफ्टिङको प्रचुर सम्भावना बोकेका नदी नालसमेत सुनसान छन्, ठूलो भेरीमा ¥याफ्टिङ व्यवसाय सञ्चालन गरेर थुप्रै पर्यटक भित्र्याउन सकिन्छ, यसबाट आर्थिक समृद्धि हासिल गर्न सकिन्छ नागरिक समाजका अध्यक्ष शेरबहादुर बुढाले बताए ।
यार्सागुम्बालगायतका दुई सयभन्दा धेरै प्रजातिका बहुमूल्य जडीबुटी पाइने भएकाले तिनको संरक्षण तथा दिगो व्यवस्थापनका लागि सोच्ने हो भने यसबाट पनि राज्यले राम्रो आम्दानी गर्न सक्ने अध्यक्ष बुढाको भनाइ छ ।
Dolpa
